Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcie,genezaipróbasystematykigłównychtypównacjonalizmu
45
byćdostosowanedowymogówjegobezpieczeństwaorazuwarunkowańnaturalnych,
aniedonzasadynarodowościowej”,toteżniejestdlaniegoproblematycznezróżnico-
wanieetniczneludności.Nacjonalistaintegralnyniepojmujebowiemnarodujako
homogenicznegoetnosu,leczjakopolitycznąnwspólnotęprzeznaczenia”.Dlanacjo-
nalizmuintegralnegosuwerenemniejestlud/naród,tylkopaństwopersonifikowane
przeznszefa”(królalubdyktatora);dlategozłoideinacjonalitarnejpochodzi,zda-
niemMaurrasa,znwszczepienianarodomideirówności”(Maurras1953:238).
Wdoktrynienacjonalizmuintegralnegonaródniemożebyćsuwerenemtakżedlate-
go,żestanowionwspólnotęwielopokoleniową,obejmującą-opróczżyjących-ge-
neracjejużminioneite,któredopierosięnarodzą.Zpunktuwidzenianacjonalisty
integralnegoabsurdalnajestwreszcieideanczystościrasowej”-destrukcyjnadlana-
rodujakowielorasowej(pluriraciale)wspólnotyhistorycznej.Dlanacjonalitarysty
rasistowskiegonaródtonziemiaikrew”(BludundBoten),dlanacjonalistyintegral-
negonaródtonziemiaiumarli”(laTerreetlesmorts-Barrès1902:t.I,8,67,98,
122).Dlanacjonalitaryzmunaródjestrasąantropologiczną,dlanacjonalizmuinte-
gralnego-nrasą”historyczną;nnaródjesttakim,jakimgouczyniływieki”(lanation
esttellequelessièclel’ontfaite-Johannet1918:192).
DOKTRYNACZYKOMPONENT?
Wielość,aprzedewszystkimzasadniczaprzeciwstawność(zwłaszczanaosi:pra-
wica-lewica)odmiannacjonalizmustwarzapoważnyprobleminterpretacyjny,który
wielubadaczyskłaniado(wsłabszejwersji)mówieniaonacjonalizmachwliczbie
mnogiej(np.Alter1989:5;HallJ.A.1993:1-2,GrottB.2006b:10-14),wmocniej-
szejzaśwersjidozupełnegozanegowaniaistnieniasamodzielnejdoktryny(tymbar-
dziejzaśideologii)nacjonalistycznej.Wpolskiejliteraturzenaukowejtodrugiesta-
nowiskonajbardziejradykalniesformułowałAdamWielomski,któregozdaniem
nwielośćnacjonalizmówiichróżnorodnośćorazwzajemnewykluczaniesiędoktry-
nalnesugerują,abyużywaćterminunacjonalizmwyłączniewkategoriizaangażowania
uczuciowegoisentymentalnegopostroniewłasnegonarodu”.Nacjonalizmprzeto:
niejestsamodzielnąideologią.Zawszemieszasięzinnymiideologiami,doktrynami,filo-
zofiamipolitycznymiiujawniasięwichobrębiewtedy,gdypojawiasięproblemrelacji
wspólnotynarodowejzinnyminarodamilubprzedstawicielamitychnarodów.[...]Niebę-
dącsamodzielnymbytemdoktrynalnym,nacjonalizmstanowiuzupełnienieinnychdok-
tryn.Abyopisaćdanąideologięczydoktrynęniepowinniśmyprzetoużywaćtegoterminu
wformierzeczownikanacjonalizm.Rzeczownikiemtymmożebyćkonserwatyzm,socja-
lizm,liberalizm;prawica,centrumlublewica.Nacjonalizmmożetuzawszewystępować,
leczjedyniejakokomponentdoktrynylubideologii.Zpunktuwidzenialogikijęzykanale-
żałobyzatemużywaćgowyłączniewformieprzymiotnika:konserwatyzmnarodowy,libe-
ralizmnarodowy,socjalizmnarodowyitd.(Wielomski2007:25-26).
Oilepierwszepodejście,nakazującenpluralizację”pojęcianacjonalizm,wydaje
siędobrzeuzasadnione,otylestanowiskoproponującejegozupełną(pozasferą
