Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
60
BogumiłGrott
Okatolickościpaństwa,copodkreślawymienionywyżejautor,decydujejego
ustrój,awięczasady,najakichjestzbudowaneiwedługktórychwrzeczywistości
funkcjonuje.Ks.Poradowski,podobniejakiinniduchownikomentującyżyciepoli-
tyczne,wyraźnierozróżniasytuacjęcałkowitejzgodnościustrojuzEwangeliąodta-
kiej,wktórejzasadyEwangeliisąnwkonstytucjiiróżnychdeklaracjachdekoracyjnie
wspomniane”(tamże:30).Tępierwsząsytuacjęmiałogwarantowaćdopieroperspek-
tywiczneKatolickiePaństwoNaroduPolskiego.Abymogłoonozrealizowaćstawia-
nemucele,musiałoodrzucićwszelkipluralizmświatopoglądowyisięgnąćpoauto-
rytarnąformęrządów.Wniektórychprzypadkachwpiśmiennictwieobozunarodowe-
gomówisięwręczopaństwiejakobrachiumsaeculareKościoła.
Zbiegiemlatniektórzypublicyściwystępującynałamachpismendeckichtracą
nawetzpolawidzeniaróżneelementyinteresunarodowego,patrzącnaposzczególne
zagadnieniapolityczno-społeczneprzedewszystkimzperspektywyinteresukatolic-
kiego.Obokkoncepcjidotyczącychustrojupaństwowego,skorygowanychzczasem
zgodniezkatolickimipoglądaminatozagadnienie(odrzuceniestatolatrii),bardzo
ważnąrolęodgrywałypoglądygospodarcze.Nieograniczałysięonedokoncepcji
technicznych,mającychnauwadzerozwójgospodarstwanarodowego,alezawierały
wsobietakżepoważnyładunekfilozofiikultury,związanejściślezkatolickimperso-
nalizmemorazniechętnejnowoczesnościiduchowikapitalizmu4.
Jakzauważonojużwyżej,wlatachtrzydziestychformacjaendeckawkraczała
wfazęfundamentalizmureligijnego.Ogłaszanowalkęnojednolitypoglądnaświat”
(Nowosad1939),czylidominacjęświatopogląduchrześcijańskiego.Wskazująnato
różnewypowiedzizamieszczanewprasienarodowejorazksiążki,którenadawały
ogólnytoncałejideologicznejdziałalnościmłodegopokoleniatejformacjipoli-
tycznej.WśródnichczołowemiejscezajmowałocytowanewyżejNoweśrednio-
wieczeMikołajaBierdiajewa.Wpływtakiegosposobumyśleniamożnałatwoodna-
leźćwenuncjacjachwielupublicystówiteoretykówmłodejgeneracjiobozunaro-
dowegowlatachtrzydziestych.PoglądyBierdiajewaijemupodobnychmyślicieli
odbiłysięnegatywnienafilozofiikulturyorazkoncepcjachdotyczącychwytwór-
czości,ekonomiiifunkcjipaństwawprocesierozwojucywilizacyjnego.Plasująsię
onewobrębieskrajnegotradycjonalizmu.Byłynawskrośnienowoczesne,miały
charaktermediewalny!
Jednymzpublicystówobozunarodowego,któregopismaodzwierciedlaływpły-
wykatolicyzmu,byłTadeuszGluziński,późniejszygłównyideologObozuNarodo-
wo-RadykalnegoABC.MyślprzewodniajegoksiążkiCeleidrogipropagandywy-
wrotowej(1927)wogólnychzarysachpokrywałasięzpoglądamiMikołajaBierdia-
jewa.Gluzińskiześrodkowałuwagęnatychzjawiskachżyciaspołecznegoicałej
kultury,którebyłyniezgodnezchrześcijaństwem.Kategorią,którąposługiwałsię
wswoichwywodach,byłnprzewrótumysłowy”.Oznaczałonsumęwszystkichpoja-
wiającychsiętrendówzmierzającychdowyzwoleniakulturyeuropejskiejspodwpły-
wówreligii.Gluzińskiwramachnegacjitendencjiantychrześcijańskichatakował
4PojęcieduchakapitalizmuużytotuwrozumieniuMaxaWebera(1994).
