Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odrealizmusocjalistycznegodo„realizmurynkowego”…
45
wktórymczytasięnajwięcejnaświecie”5wprowadzeniedanejpozycjinarynek
orazjejzbytniewymagałzaangażowaniastrukturpaństwowych.Wpostkomu-
nistycznejRosjiksiążkastałasiętowaremhandlowym,pozwalającymrozwinąć
własnybiznes.Podkoniec2000r.wiodącemiejscawrankinguwydawnictw
zajmowaływydawnictwaprywatne.Wpierwszejdwudziestcepodwzględem
ilościukazującychsiępozycjiznajdowałasiętylkojednainstytucjapaństwo-
wa–ΠProswieszczenije”(ΠПросвещение”),publikującapodręcznikiszkolnena
oficjalnezamówienie6.Tymczasemliteraturakomercyjnapozwalaławydawni-
ctwomwytrwaćnarynku,pomagaławprzejściuzjednegoustrojudodrugie-
go.Naprzestrzenilat90.zdominowałaonaniemalcałkowicierosyjskirynek
książki.Nakładyutworówsensacyjnychwynosiłysetkitysięcy,coumożliwiało
zwielokrotnieniezyskuwydawnictw.
Równolegleztransformacjąekonomicznązachodziłyprzemianykultu-
rowe,zintensyfikowanepoprzezswobodnejużterazoddziaływaniefilozofii
postmodernizmu.WwypowiedziachIhabaHasanna,autoraesejuPOSTmoder-
nIZM7,podejmującegopróbęzdefiniowaniategonurtuwliteraturzezachod-
niej,wyeksponowanezostałydążeniapostmodernydoartystycznejanarchii,
wykorzystywaniakulturypop.Zanajważniejszeuznałontakiewyznaczniki
postmodernizmujak:nieokreślonośćifragmentarycznośćtekstu,upadeknorm
iautorytetów,utratęΠja”iutratęΠgłębi”
,ironię,hybrydyzację,parodię,trawe-
stację,pastisz8.WkonsekwencjiwpostradzieckiejRosjizwolnadobiegałakoń-
caΠeraliteraturocentryzmu”
,literaturaprzestałabyćtraktowanajakoposłan-
nictwo.Zeswejstronypostmodernizmrosyjski,rodzącysięjeszczewczasach
radzieckich,aktóregonieskrępowanyrozwójnastąpiłdopieropopieriestrojce,
5OkreślenieΠkraj,wktórymczytasięnajwięcejnaświecie”(ros.самаячитающаястрана
мира)ulegaobecniestopniowejtransformacjiidezaktualizacjiwzwiązkuzprzemianami
wrosyjskiejkulturzeporozpadzieZSRR,azjawiskotoopisujewielukrytykówisocjologów
literatury.Wspecjalnym,poświęconymtejtematycewydaniuBorysDubinprzytaczaoraz
komentujewynikibadańopiniipublicznejośrodkaOgólnorosyjskiegoCentrumBadaniaOpi-
niiPublicznej(Всероссийскийцентрисследованияобщественногомнения–ВЦИОМ),
obrazującetendencjęspadkowączytelnictwawRosji.Zgodnieztymidanymiw1998r.31%
ankietowanychRosjanprzyznałosiędonieczytaniaksiążek,wroku2000–byłotojuż34%,
natomiastw2002–40%.Zob.:Б.Дубин,Oбживаниераспада,илирутинизациякакпри-
ем.Социальныеформы,знаковыефигуры,символическиеобразцывлитературной
культурепостсоветскогопериода,[w:]ЧитающиймиримирчтенияСбобникста-
тейпоматериаламмеждународнойконференции,ред.В.Стельмах,Москва2003,
s.39-57.
6А.Ильницкий,Литературныйпроцессикнижныйбизнес,[on-line:]http://amicab-
le.ru/publish/ami-expert0801.shtml,odczyt:10V2011.
7I.Hassan,Postmodernizm,tłum.U.Niklas,[w:]Zmierzchestetyki-rzekomyczyauten-
tyczny?,t.2,wybóriwstępS.Morawski,tłum.K.Biskupski[etal.],Warszawa1987,s.53-
-65,Panorama.
8K.Wilkoszewska,Wariacjenapostmodernizm,Kraków2000,s.129.
