Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
świadomości,awięcpowiązaćwtranscendentalną,ko-
niecznąjednośćapercepcji”12.
PonadtowdzialetrzecimMetodologiitranscendentalnej,
zatytułowanymArchitektonikaczystegorozumu,znajduje
sięjeszczejedenfragment,wktórympojawiasiępojęcie
flrapsodia”
.Równieżtenfragmentjestidentycznywwy-
daniupierwszymidrugimKrytykiczystegorozumuibrzmi
następująco:flPodrządamirozumupoznanianaszenie
mogąwogóletworzyćrapsodii,leczmusząstanowićsys-
tem,wktórymjedyniemogąpodtrzymywaćiwspierać
jegoistotnecele.Przezsystemzaśrozumiemjednośćróż-
norodnychpoznańpodporządkowanychpewnejidei”13.
WProlegomenach…KantodwołujesięnajpierwdoAry-
stotelesaipisze:flArystoteleszebrałpodnazwąkategoryj
dziesięćtakichpojęćpierwotnych.Dotychpojęć,które
nazywanorównieżpredykamentami,musiałpóźniejdo-
łączyćjeszczepięćpostpredykamentów,którejednakpo
częścimieszcząsięjużwtamtych(jakprius,simul,motus).
Lecztarapsodiamogłauchodzićraczejzawskazówkędla
przyszłegobadaczaniżzaprawidłoworozwiniętąmyśl
(Idee),którabyzasługiwałanauznanie,idlategoteżwraz
zwiększymoświeceniem(Auflärung)filozofiizarzucono
jąjakozupełnienieużyteczną”14.NiecodalejKantstwier-
dza:flIstotnyjednakmomentwtymsystemiekategoryj,
odróżniającygoodowejdawnejrapsodii,którarozwiała
siębezjakiejkolwiekzasadynaczelnej,ipozwalającydo-
pieronazaliczeniegodofilozofii,poleganatym,żeza
jejpomocąmożnabyłodokładnieokreślićznaczenieczy-
stychpojęćintelektuiwarunekichużycia”15.Iwreszcie
trzecirazwProlegomenach…Kantodwołujesiędopoję-
12I.Kant:Krytykaczystegorozumu.Tłum.M.Żelazny.W:
I.Kant:Dziełazebrane.T.2…,s.249—250.
13I.Kant:Krytykaczystegorozumu…,t.2,s.577(A832;AAIII,
538;B860).
14I.Kant:Prolegomena…,s.111—112(§39;AAIV,323).
15Ibidem,s.113—114(§39;AAIV,324).
13
