Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Podstawowyzarzutformułowanywobeckoncepcji
Kantadotyczyflrapsodiispostrzeżeń”idlategowarto
musiębaczniejprzyjrzeć.WpierwszymwydaniuKry-
tykiczystegorozumuKantzauważa:flMożliwośćdoświad-
czeniajestwięctym,cowszystkimnaszympoznaniom
apriorinadajeprzedmiotowąważność.Otóżdoświad-
czeniepoleganasyntetycznejjednościzjawisk,tojestna
dokonującejsięwedlepojęćsyntezieprzedmiotuzjawisk
wogóle,bezktórejniebyłobyononawetpoznaniem,lecz
tylkopewnegorodzajurapsodiązłożonązespostrzeżeń,
którewżadnymkontekścienieprzystosowywałybysię
dosiebiewedleprawidełnieprzerwaniewewnętrzniepo-
wiązanej(możliwej)świadomości,awięctakżenienada-
wałybysiędotranscendentalnejikoniecznejjedności
apercepcji”10.
Przytoczonyfragmentnależyopatrzyćdwomauwa-
gami.Popierwsze,pozostałonwniezmienionejpostaci
wwydaniudrugim11,podrugiezaś—woryginalewy-
stępujezwrotflRhapsodievonWahrnehmungen”
,coznaj-
dujepotwierdzeniewprzekładzieMirosławaŻelaznego,
wktórymczytamy:flMożliwośćdoświadczeniajest
więctym,cowszystkimnaszympoznaniomapriorina-
dajerealnośćobiektywną.Doświadczeniepolegazaśna
syntetycznejjednościzjawisk,tj.nadokonującejsięwe-
długpojęćsyntezieprzedmiotuzjawiskwogóle,bez
której[tosyntezy]niebyłybyonenawetpoznaniem,lecz
rapsodiąspostrzeżeń,wżadnymkontekścieniedających
sięodnieśćdosiebiezgodniezregułamijakiejśwnie-
przerwanysposóbpowiązanejwewnętrznie(możliwej)
10I.Kant:Krytykaczystegorozumu…,t.1,s.309(AAIV,109—
110;A156).
11Ibidem(AAIII,144—145;B195).
12
