Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŁukaszTrzciński
Procedowaniewartościjakoelement
dialogumiędzykulturowego
Jednązpodstawowychkwestiizwiązanychzdialogiemmiędzykulturowymjestpyta-
nieorodzajteoriikultury,naktórychgrunciejestonmożliwy.Mojapropozycjapo-
leganawyodrębnieniuczterechgrupteoriikultury,przyczymkryteriumklasyfikacji
stanowiprzyjmowaneźródłokultury.Pierwszagrupawidziźródłokulturywszero-
kopojętejbiologii,drugaupatrujejewnieświadomości,trzeciakierujesięwstronę
języka,czwartarozważazaśproblemwartości.Wtekściezostałyrozważonecztery
możliweodpowiedzinatopytanie.Wpierwszymwypadkurozważanymprzykładem
byłasocjobiologiaorazkoncepcjaAndrzejaWiercińskiego,wdrugimmyślFreuda,
Junga,CampbellaiGrofa.Przykłademtrzeciejgrupystałysięzkoleirozważaniaję-
zykoznawstwakognitywnego.Wwypadkuczwartegorodzajuteoriikulturyporuszone
zostałykwestieuniwersalizmuipartykularnychuwarunkowańsystemówetycznych.
Ostateczniepropozycjazawartawtekściewswejstrukturzeidziewkierunkupropo-
nowanymprzezJohnaHicka.Filozoftenwidzimożliwośćujęciaprawdyjakoprocesu
szczególnegorodzaju,zakładającprzytym,żemożnaprawdęprocedować,wymie-
niającodpowiedniewarunkidlatakiejczynności.Wydajesię,żepodobniesprawa
wyglądawwypadkuwartości.Starałemsiępodaćwtekścieodpowiedniewarunki
konieczneiwystarczającedlaprocedowaniawartości.Wydajesię,żezastosowanie
tychwarunkówmożeuczynićzdialogumiędzykulturowegodialogskuteczny.
Niemajaknaraziewystarczającychdowykorzystaniawpraktycedobrychmo-
deliukazującychmożliwośćpołączeniaróżnychkulturicywilizacji,oileteostatnie
niemusiałybyzrezygnowaćzeswychważnychicennychcechorazwartości.Proces
globalizacjinajczęściejjestpojmowanypotoczniejakoproces„MacDonaldyzacji”,
coprzypominatworzenie„zdrowejpotrawy”zcorazbardziejsztucznychskład-
ników.Mimodeklaracjielitpolitycznychkontekstwielokulturowościprzegrywa
zkontekstemagresywnejakulturacji,wktórejdominujeprojektowanakulturaspołe-
czeństwaglobalnego1.Wdialogupomiędzykulturaminajczęściejporównujesięteż
zsobąnajbardziejjaskrawemorfologiczniecechy,niezawszesięgającdogłębszych
strukturdecydującychoichtożsamościdanejmiędzyinnymipoprzezdeklarowane
1
Możnasięwtymmiejscuodwołaćdorozróżnienianakontekstakulturacji,wktórymjednazkultur
jesttraktowanajakodominująca,innejakomniejszościowe,inakontekstwielokulturowości,wktórym
kulturytraktowanesąjakorównouprawnione.Samtermin„akulturacja”,któryzaproponowaliw1935
rokuR.Redfield,R.LintoniM.J.Herskovits,odnoszącysiędotzw.„akulturacjidemokratycznej”,po-
krywasięwswymznaczeniuzkontekstemwielokulturowości,wktórymwidzisiękulturyjakomozaikę
symbiotyczniewspółistniejącychform.Por.R.Redfield,R.Linton,M.J.Herskovits,AMemorandumon
theStudyofAcculturation,„AmericanAnthropology”,nr38,1935.
