Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Procedowaniewartościjakoelementdialogumiędzykulturowego
15
ziepamięciuzyskiwanejpoprzezwychowanie,5)selekcjąnaturalnąaselekcjąkul-
turową,6)rytmamiśrodowiskowymiirytmamikulturowymi,7)przepływemgenów,
którychanalogonemkulturowymsąprocesyprzekrzyżowania,8)dyfuzjąporównaną
doasymilacjikulturowej,9)efektemzałożeniaadryftemkulturowymmałychspo-
łeczności,10)izolacjąwprocesieprzekrzyżowaniaaizolacjąkulturową,11)proce-
semontogenezy,którystanowiodpowiednikindywidualnegorozwojuosobowości,
12)anagenetycznąikladogenetycznąewolucjąorazpodobnymiprocesamiwewolu-
cjikulturowej,powodującymiróżniceiodgałęzieniakultur6.Jakwidać,zarysowane
analogiesątutraktowanejakooczywiste,aparadygmatemichułożeniajestfunkcja
adaptacji.Ostateczniewnioski,jakiewyciągazeswychrozważańautor,sumująsię
wtrzechpunktach:a)„biosferajakocałośćjestzorganizowanymsystememocharak-
terzeukładusamosterownegowsensieMazura”,b)„człowiekwspółczesnyzeswoją
kulturąstanowiaktualnienajwyższeogniwowewolucjiprogresywnejbiosfery”oraz
c)„człowiekstałsięgatunkiempredestynowanymdorolicentralnegohomeostatu
wbiosferze,coprzekształciłobyjązukładusamosterownegowukładsamodzielny
(wsensieMarianaMazura)”7.
Napodstawachewolucyjnychopierasiętakżeznanaidyskutowanawświecie
koncepcjasocjobiologiczna.Onatakżetraktujepowstaniekulturyjakowyrazpro-
cesówadaptacji.Szczególnymmechanizmemwyjaśniającym,wedługsocjobiolo-
gów,istnienieisposóbzachowaniaróżnorodnychgatunków,pośródktórychczło-
wiekjesttraktowanyjakorównouprawnionaczęśćewoluującejcałościżycia,jest
dobórnaturalny.Dotyczyon,jakdowodziłEdwardO.Wilson8,przedewszystkim
pojedynczychgenówchcącychpropagowaćsięwmaksymalnymstopniuwczasie
iprzestrzeni.Socjobiologowiezakładają,żeanalizasposobówtegorozprzestrzenia-
niaodnosisięanalogiczniedowyjaśnianiamechanizmówspołecznychtworzących
kulturę,naturęzaśtychmechanizmówmożnawyjaśnićwkategoriachteoriigier9.
OpracowaneprzezWilliamaHamiltonaiRobertaTriversazasadyaltruizmuwza-
jemnegoinepotycznegostanowiąwsocjobiologiipodstawywszelkichzachowań
etycznychregulującychżycieindywidualneispołeczne10.Wwypadkutwórczości
RichardaDawkinsa,propagującegowspółcześniezasadysocjobiologiiiprowadzą-
cegoztychpozycjiostrąpolemikęzwszystkimirodzajami„nadnaturalności”,awięc
główniezwszystkimipoglądamireligijnymi,znajdujemyobszerne,nierazbardzo
interesującedowodynato,żeinstynktmoralnyjestczymś,cowynikazdziałania
doborunaturalnego,wartościzaśniepochodzązobjawienia,leczsąwynikiempro-
6
A.Wierciński,jakokraniologiprzedstawicielantropologiifizycznej,stałnatrudnymdzisiajdo
obronienia(zewzględunapostępygenetykiwbadaniudryftuDNAmitochondrialnego)stanowiskuana-
genezy(czylijednejliniirozwojowejgatunku,włączywszywtoformęneandertalską)człowieka.Współ-
czesnepoglądydotycząceneandertalczykamówiąoprzekrzyżowaniusiętejformyzhomosapiensna
terenieEuropy.
7
A.Wierciński,op.cit.,s.83.
8
Por.E.O.Wilson,Sociobiology.TheNewSynthesis,HarvardUniversityPress,Harvard1975.
9
ZastosowanieteoriigierdosocjobiologiizostałowprowadzoneprzezJ.MaynardaSmitha.
10
Por.R.L.Trivers,TheEvolutionofReciprocalAltruism,„QuarterlyReviewofBiology”,nr46,
s.35–57;R.Axelrode,W.D.Hamilton,TheEvolutionofCooperation,„Science”,nr211,1981.
