Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
któryjestcechąpotrzebną,awręczniezbędną,abyludzkośćsięrozwija-
ła.DlategoFriedrichAugustvonHayeksłuszniezauważa,żeSmithre-
prezentujeprawdziwyindywidualizm19.Wartoprzytymzauważyć,że
Hayekpodważałsensidokonaniawspółczesnejpsychologiiwzakresie
objaśnianiamotywówludzkiejdziałalności.Wjegoopiniinozachowa-
niuczłowiekawciążmożemysięwięcejdowiedziećzBogactwanarodów
niżzwiększościbardziejpretensjonalnychwspółczesnychtraktatówna
tematpsychologiispołecznej”20.
Mechanizmem,któryprzyczyniasiędopowstawaniadobrobytu
społecznego,będącegoniezamierzonymefektemegoistycznychdziałań
ludzi,jestnniewidzialnarękarynku”21.Zdaniemojcaekonomiizaspra-
wątegomechanizmuczłowiekmaksymalizującwłasnyzysk,jednocze-
śnienieświadomieczynicośdobregodlacałegospołeczeństwa.Zwraca
narodów,WydawnictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław2002,s.229–252.Cho-
dorowskizwracauwagęnafakt,żeideazarównohomooeconomicus,jakiniewidzialnej
rękirynkuzostaływypaczonezpowodubłędnejinterpretacjidziełSmitha.Polemikęodno-
śniedoznaczenialudzkiegoegoizmuwkreowaniudobrobytuspołecznegoprowadziScott
L.Newbert,któregozdaniemegoizmczęściejprowadzidopowstawanianowychnierów-
ności.Por.S.L.Newbert,RealizingtheSpiritandImpactofAdamSmith’sCapitalism
throughEntrepreneurship,JournalofBusinessEthics2003,nr46,s.251–261.
19ZaHayekiemindywidualizmtraktujęjakopodejście,wktórymjedynymwłaściwym
sposobemrozumieniaprocesówzachodzącychwspołeczeństwieigospodarcejestanaliza
sytuacjiprzezpryzmatdecyzjijednostkowych(mikrodecyzji).Toichdziałanietworzystru-
mieńdecyzjipozwalającyzrozumiećsiły(zjawiskamakroekonomiczne)rządząceludzkim
życiem.Por.F
.Hayek,Indywidualizmiporządekspołeczny,przeł.G.Łuczkiewicz,Znak,
Kraków1998,s.12–13;Szerzejnatematindywidualizmujakofilarumetodologicznego
zob.:L.vonMises,Ludzkiedziałanie.Traktatoekonomii,przeł.W.Falkowski,Instytut
LudwikavonMisesa,Warszawa2011,s.43–46;J.M.Buchanan,ConstitutionalPolitical
Economy,w:Ch.K.Rowley,F
.Schneider(red.),EncyclopediaofPublicChoice,Kluwer
AcademicPublishers,Dordrecht2004,s.60–67.Prawdopodobnienajszerszyopisindywi-
dualizmumetodologicznegomożnaodnaleźćwpracy:L.Udehn,MethodologicalIndividu-
alism,Taylor&Francise-Library,NewYork2002.
20F
.Hayek,op.cit.,s.19.
21SmithużywategopojęciarównieżwTeoriiuczućmoralnych.Por.A.Smith,Teoria
uczućmoralnych,przeł.D.Petsch,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa1989,s.272.
Szerzejnatematniewidzialnejrękirynkuzob.J.Chodorowski,op.cit.,s.252–279;T.Se-
dláček,op.cit.,s.271–286;J.D.Bishop,AdamSmith’sInvisibleHandArgument,Journal
ofBussinesEthics1955,nr14,s.165–180;W.Piątkowski,Pojęcienniewidzialnejręki”
wrozważaniachAdamaSmithaorynku,Annales.EtykawŻyciuGospodarczym2000,t.3,
s.11–16.
24
