Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zorientowaliśmysię,żeonerównieżwswoimrozwojupokonująspiralnądrogę,
naktórej–przynajmniejprzezpierwszychszesnaścielatżycia–etapyrównowagi
inierównowagiprzeplatająsięwzajemnie.
Odkrycietomazarównoteoretyczne,jakipraktyczneznaczenie.Dziękiniemu
bowiem,nietylkowiadomodlaczego,lecztakżekiedynależyoczekiwaćzmiany
zachowaniadzieckanagorsze.Pomagaonozrozumieć,żekażdyetaptakzwanego
dobregozachowaniamusiuleczaburzeniu,abymożnabyłonastępnieosiągnąć
równowagęnawyższympoziomierozwoju.Niemożnawspinaćsięjedyniepo„dobrej”
stronieżycia.Równowagamusisięzałamaći,przynajmniejokresowo,przejść
wnierównowagę,jeżelidzieckomawkońcuosiągnąćdojrzałość.
Itakdziecko,którepodczaskarmieniazachowywałosiębardzoposłusznie,może
okołodwunastegomiesiącażyciazażądaćwłasnychsztućcówirozgarniaćnimi
jedzenie,niszczącgładkodotychczasprzebiegającyrytuał.Dwuipółlatek,spokojnie
dotądprzyjmującywszystkiezwiązanezjegoosobącodziennezabiegi,możepewnego
dnia,wprzypływiedojrzałości,powiedzieć:„Jasam”.Wwiekusześciulattensampęd
kudojrzałościmożeprzynieśćpragnienieniezależności,któreobjawisiętym,żepowie:
„Niezrobiętego.Spróbujciemniezmusić”,chociażjeszczerokwcześniejwypełnianie
poleceńmatkisprawiałomuwidocznąprzyjemność.Tensampędpotrafizmienić
zawszeskoregodopomocydziesięciolatkawbuntowniczegojedenastolatka,
krzyczącegozezłością:„Niebędęzmywałnaczyń”,ałatwegowewspółżyciu,
spontanicznegoczternastolatkawzamyślonego,chimerycznegopiętnastolatka.
Naszczęścieżadnaztychzmiannieprzychodzizupełniedowolnie.Przeciwnie,
wszystkieonepodlegająokreślonymregułomiwzorcom.Generalnierzeczbiorąc,
okresywiększejrównowagi,zarównowewnętrznej,jakiwstosunkachzludźmi
iświatemzewnętrznym,przeplatająsięzokresami,kiedydzieckonieczujesiędobrze
zsamymsobąiwydajesiębyćwkonflikciezinnymi.
JeżeliwięczachowanieWaszegodzieckazmieniasięnaglenagorsze,przyczynnie
należykoniecznieupatrywaćwjegootoczeniualbow„trudnym”charakterze.Może
poprostubyćtak,żepookresierównowaginadszedłetapnierównowagi.Itak
równowagawłaściwadzieciomdwuletnimzazwyczajzałamujesięmniejwięcej
wpołowietrzeciegorokużycia.Dobrypięciolatekstajesięwybuchowym
sześciolatkiem.Posłusznydziesięciolatekzamieniasięwkrnąbrnegojedenastolatka.
Rycina1.1przedstawiarozkładokresówrównowagiinierównowagiwpierwszych
dziesięciulatachżycia.
Zachowania„lepsze”i„gorsze”przeplatająsięzesobą,wykazującwysokistopień
regularności.Istniejeteżinnaprzemienność,równiezrytmizowana.Zachowaniezbyt
skoncentrowane,zorganizowane–jakjeswojegoczasunazwaliśmy–przeplatasię
zfaząrozproszenia,zachowaniaperyferyjnego.Dobrymprzykłademtegopierwszego
jestpięciolatek,trzymającysięmatczynejspódnicy,nieodstępującyjejnakrok.Dla
kontrastu,sześciolatkomwłaściwyjestraczejetapperyferyjny.Nigdyniemaich
wdomu.Biegajągdzieśposąsiedztwie,zawszeskoredonowychdoświadczeń,
dopoznawanianowychludziimiejsc.Rzecząsamejnaturyjestzadbać,
bywostatecznymrozrachunkudanyczłowieknieobjawiałpostawyekstremalnej,lecz
łączyłobydwatypyzachowań.
Możebyćtak,żeprzedkładaciestanrównowaginadstannierównowagi,lubicie,
kiedydzieckojestostrożneiprzebywabliskodomu.Możeteżbyćtak,żewolicie,kiedy
jestekspansywneiżądneprzygód.JakkolwiekjednakrozkładałybysięWasze
preferencje,zachowajcie
