Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
AgnieszkaBieńkowska
powtórzenia,posługująsięsformułowaniamiprzyciągającymiuwagę.Bawiąc
sięzdziećmiczyoglądającwspólnieksiążeczki,mająteżnajlepsząokazjędo
tworzeniasytuacji,wktórychioni,idziecirównocześniesięskupiająnapewnym
obiekcieijednocześniesięnimzajmują(sątotzw.epizodywspólnejuwagi),co
ułatwiadzieciomrozpoznawanieznaczeniasłyszanychsłów.
Nieoznaczatojednakcałkowitegobrakuproblemówzwiązanychzprecy-
zyjnymokreśleniemznaczeniasłowa.Doprecyzowanieznaczeniadanegosłowa
zabieradzieciomodkilkudonawetkilkudziesięciutygodni(Kielar-Turska
iBiałecka-Pikul,2000).Wciągucałegookresuponiemowlęcegomożnaobser-
wowaćudziecidwazjawiska:nadmiernezawężenieznaczeniainadrozciągłość
znaczeń.Pierwszepoleganaograniczaniuznaczeniasłowawporównaniuzjego
konwencjonalnymużywaniemiprzejawiającesięnp.określaniemsłowem
npies”tylkotegozwierzęcia,zktórymdzieckomieszka.Drugiezjawiskojest
związaneznadawaniemsłowomzbytszerokiegoznaczenia.Wkonsekwencji
dzieckomożemówićprzezpewienczasnmama”nakażdąkobietę(również
babcięczyopiekunkę),antata”nakażdegomężczyznę.Potocznainterpretacja
takiegoprzejawunadrozciągłościznaczeńjakodowodunanieprawidłowości
wrelacjachspołecznychdzieckazrodzicamijestbłędna,acowięcej-może
byćkrzywdząca.
Dosprawnegokomunikowaniasięzinnymiludźminiewystarczaznajomość
słówiregułgramatycznych.Niezbędnyjestrozwójkompetencjikomunikacyjnej,
związanejzestosowaniemjęzykadoporozumiewaniasięzinnymiosobami.
Wokresiedzieciństwadzieckoprzyswajasobiezasadykonwersacji,których
respektowanieumożliwiaefektywnekomunikowaniesię.Obejmująoneregułę
wymianyrólsłuchaczaimówiącego,regułętrafności,zgodniezktórąobydwie
stronypowinnymówićnatensamtemat,regułędotyczącąilościinformacji
niezbędnychdozrozumieniawiadomościorazmówieniaprawdy(Schafer,2005;
por.TurneriHelms,1999).Napoczątkuokresumłodszegoszkolnego(Turner
iHelms,1999)dziecipotrafiąjużzregułyrozmawiaćzinnymiuprzejmie,uży-
wającprzekonującejargumentacji,umiejąteżpodtrzymywaćwątekrozmowy.
Ucząsię,jakbyćodbiorcąkomunikatówkierowanychdogrupy(np.całejklasy),
codajemożliwośćefektywnejpracynauczycielowi.
