Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
HANNAKOWALSKA‑STUS
zrodzimejkultury,czy,jaktookreśliłNikołajKostomarow,zostałaskazanana
nпоходизистории”18.Abyzrozumiećtozjawisko,trzebaudzielićodpowiedzi
napytaniadotyczącenastępującychzagadnień:
1pozaewangelicznychwartościwkomponowanychwinstytucjęKościołapra-
wosławnego,
1klasysymboliuznanychprzeztenKościół,któreintegrowałyspołeczeństwo
ruskiewXVIIwieku,
1czytesymboleiwartościbyłynatyleugruntowane,bymogłystanowić
czynnikintegrującyspołeczeństwo,
1czyistniałsystemnormatywnywtymspołeczeństwieiczybyłdostatecznie
skodyfikowany.
Częściowejodpowiedzinapierwszenajistotniejsze,jakwynikazpismpo-
lemistówXVIIwieku,pytaniemożnaszukaćwfakcie,żenaRusiodczasów
MaksymaGrekawykształciłsięprawosławno-scholastycznypunktwidzenia,
któryznalazłswojeodbiciewpoglądachetyczno-politycznychXVIiXVIIwie-
ku.Ruscypisarzetychczasówroztrząsalisprawypolitykiimoralnościakcen-
tującreligijnyprawosławnyfundamentrozważań.AleksandrŁappo-Danilewskij
zauważa,że:nСмотряпотому,комбинировалилирусскиекнижникиXVIв.
своюрелигиозно-правослануюточкузрениясэтическиминормамиили
политическимицелями,ихтеорииприобреталихарактерилиправославно-
политическогоученияоправде,получившегоприменениеивполитических
рассуждениях,илиправославно-политическогоученияоМосковском
царствеио«единомвовсейподнебеснойхристианскомцарстве»”19.
Niezwykleistotnadlakonfliktuhistoryczno-kulturowegobyłateokratycz-
naideapaństwaidwuwładzy1diarchiizgodnaz6NoweląJustyniana.
WXVIIwiekuuznanotakżeBożezezwolenienawybórcaranвсякихчинов
людьмиМосковскогогосударства”,jakiegodokonałSobórZiemskiwod-
niesieniudopierwszegoprzedstawicielanowejdynastiiRomanowów.Michaił
FiodorowicznazwanyzostałnпредизбраннымБогом”.Takwięcmodyfikacja
procedurypowołanianatronwładcyniepodważyłasamegosymbolureligijnego
zawartegowideiwładzy.
OdczasówIwanaIVprzyudzialeMaksymaGrekarozwinęłasięteoria
prawdy(истина1prawdametafizyczna)połączonazideąprawosławnego
władcy.WemszykoronacyjnejIwanaIV
,FiodoraIwanowicza,BorysaGodu-
nowaiMichaiłaFiodorowiczaRomanowaznajdujemynastępującesłowawy-
powiadaneprzezmetropolitęiodzwierciedlającetęideę:
ДапасадиттяГосподьБогнапрестолеправдыда,сyдишилюдитвоиправдою,
давазсиаетвднехтвоихпрада.[ł]Себо,царю,приялесиотБогаскипетро
18Cyt.za:Г.Флоровский:Путирусскогобогословия.Париж1983,s.67.
19А.Лаппо-Данилевский:Историярусскойобщественноймыслиикультуры
XVII1XVIIIв.Москва1990,s.28129.
