Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
HANNAKOWALSKA‑STUS
jakorezultattransformacjistaregonwywracanegonalewąstronę”.Ponowne
zmiany,wedługnich,mogłyprowadzićdoregeneracjiarchaicznychform,
ponieważ,jaktwierdzą,wzmianachujawniasięto,coniezmienne.Inaczej
działosięwkulturzeZachodu,gdzienowośćpowstawałazestrukturalnie
niewykorzystanejrezerwystarego.Tateoriasugeruje,żekulturarosyjska
rozwijałasięwsposóbharmonijnyilogicznieciągły,ztątylkoróżnicą,iż
tenrozwójodbywałsięwzgodziezespecyficznymizasadamintransformacji
starego”.Przyjęciechrześcijaństwadoprowadziłodotransformacjipogaństwa,
aokcydentalizacjawkonsekwencjispowodowałakonserwacjęniektórychele-
mentówpogaństwa.
Biorącpoprawkęzewzględunafakt,żepodejściesemiotycznewspojrzeniu
nakulturęraziniejednokrotnieschematyzmemto,generalnie,zprzytoczonymi
tustwierdzeniamimożnasięzgodzić.Trudnojednakzaakceptowaćpogląd,że
obraznstarego”wpolemikachstaroobrzędowcówbyłnastawionynazerwanie
ztradycjąhistoryczną.Jeśliprzyjmiemy,żemyśleniehistorycznemaswoje
korzeniewkulturzeStaregoTestamentuiwtakiejpostacizostałoprzejęteprzez
chrystianizującysięstarożytnyświat,tojesttomyślenieeschatologiczne.Ujaw-
niłosięonodobitniewhistoriografiiBizantyńczykówMalalasaiHamartolosa
izostałorozwiniętewruskimlatopiśmiennictwie.Staroobrzędowcybylijego
obrońcamiikontynuatorami.Natomiastrosyjskakulturaoficjalnaodczasów
PiotraIzerwałaztątradycjąnarzeczzracjonalizowanejhistoriografiifrancuskiej
iniemieckiej.Należypamiętać,żehistoriabyłanaRusipisanawklasztorach.
ChcączmienićrozumieniehistoriiwRosjiPiotrIzabroniłpisanialatopisów
wklasztorach.Ponadtopolemikitrzechwymienionychwyżejduchownychze
środowiskastaroobrzędowegoXVIIwiekuświadcząoichgłębokimosadzeniu
wprzeszłościiwspółczesnościhistorycznejorazoprecyzyjnychpoglądachna
przyszłość9.
UspienskiiŁotmansązdania,żekulturapopiotrowabyłabardzotradycyjna
itworzonaniewedługmodelizachodnich,lecznwywróconego”strukturalnego
planustarejkultury.Twierdzą,iżwtedynastąpiłooddzieleniepowierzchniowych
warstwkulturyodwszystkichgłębokichform10.Wwarstwieoświeconejożyły
uśpionepogańskiepokładykulturyruskiej11.Sztukainterpretacjisemiotycznej
literaturyikulturyśredniowiecznejpolegałanaprzekładaniuśredniowiecznego
językaznakównajęzykwspółczesny.Przedmioteminterpretacjisemiotykówro-
syjskichbyły:język,literaturaorazzjawiskahistoryczno-kulturowe.Semiotycz-
nebadaniacechowałobudowanieopozycyjnychmodelidualnychtypu:swój
1obcy,chrześcijański1pogański,góra1dół,stare1nowe.Systemten
polegałnanarzuceniuokreślonejsiatkipojęćnaszeregzjawiskhistorycznych
9Problemtendokładnieanalizuje:С.Зенковский:Русскоестарообрядчество.
ДуховныедвиженияXVIIв.München1970,s.3601369.
10J.Łotman,B.Uspienski:Rolamodelidualnychł,s.38.
11Ibidem,s.44.
