Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10DWASPOJRZENiANASCAffOlDiNg–UWAgiWPROWADZAJĄCE
Schafera(1994)wskazującenawzajemneprzyglądaniesięiwymianywokalnemiędzy
niemowlęciemadorosłym.Przykładywczesnychinterakcjintwarząwtwarz”pozwalają
sądzić,żejużwówczasistniejenrówność”wkontaktachdzieckaidorosłegowdiadzie.
Konstatująctespostrzeżenia,badaczmówionwzajemniesatysfakcjonującymzazębia-
niusię”dwóchzbiorówudziałówindywidualnychosób(tamże,s.106).
Niemniejzapoczątekpełnegouczestnictwadzieciwenwspólnociepoznawczej”
zinnymiuznajesięmniejwięcejdziewiątymiesiącżycia,kiedyporazpierwszypojawiają
siępróbywspólnegozinnymiczłonkamigatunkuzwracaniauwaginacośorazuczenia
sięnaśladowczego.Nowepostrzeganieirozumienieinnych,nowezdolnościtworzą
podstawęwejściadzieckawświatkultury(Tomasello2002,s.14-15).
Wontogenezieczłowieka,wsposóbnajbardziejbezpośredni,stykająsię
potrzebyintelektualnejednostkizzasobamikulturowymi,wśródktórychważne
miejscezajmująsymbole(Allen2014).Dorastaniewświeciekulturymawielorakie
konsekwencjepoznawcze.Przykładowo,jakpiszeTomasello(2002,s.16),nuczest-
nictwowkulturzesprawia,żepowstająjedynewswoimrodzajuformyreprezen-
tacjipoznawczej.Wyłaniająsięonedziękitemu,żedziecikorzystajązezdolności
uczeniasiękulturowego,byprzyswoićsobiejęzykiinnesymbolekomunikacyjne.
Symbolejęzykastanowiądlarozwijającychsiędzieciszczególnieistotnewytwory
symboliczne,ponieważwyrażajątesposobykategoryzowaniaikonstruowania
świata,któredlapoprzednichpokoleńokazałysięużytecznedocelówkomunikacji
interpersonalnej”
.
Wtymkontekściewartopostawićskądinądniełatwyweksploracjiproblem:
wjakisposóbsymbolemogąbudowaćnrusztowanie”dlarozwojupoznawczego
wprocesieuczeniasię.Zastanawiającsięnadtąkwestią,Allen(2014)sugeruje,że
debatafilozoficznawyprzedziłanatympoludowodynaukowe,apotrzebaempirycz-
negobadaniapraktykzwiązanychzużywaniemsymboli,celemwgląduwzewnętrzne
mechanizmypostrzeganiapowodującenpowstanie”symbolu,zdajesiędziśszcze-
gólnieodczuwalna.Dziśbowiemniemajużwątpliwości,żebezjęzyka,bezpoezji,
bezpojęćmatematycznych,aletakżebezołówkaczypapieruorazinnychśrod-
kówwykorzystaniasymbolizewnętrznychpewneosiągnięciapoznawczeczłowieka
byłybytrudnedourzeczywistnienia,oilewogólemożliwe.Dlatego,wedługAllena,
zanimprzyjmiesięjakiekolwiekstanowczezałożeniacodonaturyludzkiejkognicji,
wcześniejnależydowiedziećsięwięcejotym,wjakisposóbinterakcjezsymbolami
utrwalonymiwkulturzekształtująrozwójpoznania.Zdaniembadaczasymbole
nzewnętrzne”sąpierwotne,zaśsymbolenwewnętrzne”sąpochodnymiprocesuuwe-
wnętrznienia.Tatezapozostajewzgodziezprzekonaniemwyrażonymprzezinnych
badaczy(zob.Wimsatt,Griesemer2007),żeuwewnętrznianiesymboli-nrusztowań”
20
