Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
strażnicyniewidzialnegoognia,
czylioprzemianieskrytegowjawne
Samozachowania.Wszelkiesiłydestrukcyjnemiałyzostaćusuniętealbo
spacyfkowane.Takmożnarozumiećewolucjęruchówrobotniczych,szcze-
gólnietegonajpotężniejszego,niemieckiego,któryrodziłsięjakomillenary-
stycznautopia,azczasemstałsięelementempolitycznegoładu.PisałKarl
Kautsky:„Socjaldemokracjajestpartiąrewolucyjną,aleniepartiączyniącą
rewolucję”23.
PodobniemożnaująćfunkcjęopisanegoprzezHannahArendtprocesu
„wyprowadzania”przezeuropejskieimperiakonfliktuspołecznego,prze-
mocyinierównościwobrębterytoriówkolonialnych24.Możnateżwgruncie
rzeczyspojrzećnasamąkategoriępostępu–kluczowądladziewiętnasto-
wiecznego,historyczniezorientowanegomyślenia–jaknanarzędziemy-
ślowegooddalaniawprzeszłośćtego,cowludzkiejegzystencjimroczne,
destrukcyjneigroźne.Takjakto,codobre,lokowanebyłownieuchronnie
nadchodzącejprzyszłości,takto,cozłe,„delegowane”byłokuodległej
przeszłości.Zaczynającesięjużwepoceoświeceniafantazjowaniena
tematstrasznych„ciemnychwieków”,średniowieczaopisywanegojako
przedsionekpiekła,pełniłotakąwłaśniefunkcję.Imbardziejjednaków
długiXIXwiekstawałsięfndesiècle’em,tymsilniejstłumionedziałanie
realnegoprzenikałocałyporządeksymboliczny.Jakgdybyśmierć,niemo-
gącujawnićsięwsamejsobie,rozkładałaobftemanifestacjeżycia.Jak
gdybybyłazniminieuchronnieprzemieszana.Nieznajdującbezpośred-
niejreprezentacji,ówdestrukcyjny,mrocznymomentwgroteskowyspo-
sóbprzekształcałznakistabilności;unieruchamiałto,comiałobyćżywe,
destabilizowałto,comiałobyćtrwałe.Dokonywał„odwróceniawszelkich
wartości”.Zaśobronęowegoodwrócenia,obronęruchu,życiaidestrukcji,
23
Wyrażałotowiarę,żerewolucjajestczymśzdeterminowanymprzezprawahistorii,
awięcwiaręzwalniającąsocjalistówzaktywnegoprzygotowaniarewolucji.Za:T.Meyer,
BernsteinskonstruktiverSozialismus.EduardBersteinsBeitragzurTheoriederSozialismus
,
s.83.Natentematrównież:E.Laclau,Ch.Mouffe,
Hegemoniaisocjalistycznastrategia
.
Przyczynekdoprojekturadykalnejpolitykidemokratycznej.
24
H.Arendt,
Korzenietotalitaryzmu
,s.121–126.
33
