Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Berlin
wypowiadałgłosemNietzschego
25
,rozpoznającegoniewczesnezgrzybienie,
ukrytewpragnieniachepoki.Nietzscherozpoznawałumieranie,kryjącesię
wzagarniającej,zawłaszczającejżądzynowychrzeczy:„Człowiekotacza
sięwoniąpleśni;udajemusięnawetjakąśznaczniejszązdolność,szla-
chetniejsząpotrzebęzniżyćmanierąantykwarskądonienasyconej
żądzynowości,właściwiestarościiwszystkości;
częstoupadataknisko,żewkońcuzadowalasiękażdymwiktemizroz-
kosząpożeranawetkurzbibliografcznychquisquiliae[odpadki,śmieci]”26.
Benjaminbyłwśródtych,którychuchonastrojonebyłonaówdziwnyton
epoki.Przezniegozatem,kilkadziesiątlatpóźniej,mogłasięwypowiadać.
Byćmożewłaśnieto,żekulturażydowskaodwiekówgraławgręuników–ze
śmiercią,zprzemocą,zdestrukcją,zmrocznąstronączłowieczeństwa–grę,
którąeuropejskiemieszczaństwoodkryłowXIXwieku,ówtonbrzmiałdla
niegoijemupodobnychznajomo27.Wpływałnaichprzenikliwośćwidzenia,
pozwalałzobaczyćmrokwtym,conajbliższe.Wewspomnieniurodzinnego
domu,gdytowarzystwozbierałosięnaprzyjęciu:„Połyskującajaklustroko-
szulaodfraka,którątegowieczoramiałnasobiemójojciec,wydawałamisię
terazpancerzem,awojcowskimspojrzeniu,błądzącymjeszczeprzedgodzi-
nąnadpustyminaraziekrzesłami,odkrywałemto,coorężne”28.Wodnoto-
wanejtuzmianiepobrzmiewajużjednakbezpośredniotowłaśnie,cobędzie
corazmocniej,corazwyraźniejprzemawiać.Pancerz.To,coorężne.Wojna.
25
„Awiedzasama,naszawiedza–tak,cóżznaczywogóle,jakoobjawżyciarozważa-
na,wszelkawiedza?Naco,cogorszajeszcze,skąd–wszelkawiedza?Jaktojest,żewie-
dzamożetylkostrachemiwybiegiemprzedpesymizmem?Przemyślną,koniecznąobroną
przeciw–prawdzie?I,mówiącmoralnie,nibytchórzostwemifałszem?Niemoralnie
mówiąc,przebiegłością?”(F
.Nietzsche,
Narodzinytragediizduchamuzyki,czylihellenizm
ipesymizm
,s.3).
26
ważania
,s.83.
F
.Nietzsche,
Pożytecznośćiszkodliwośćhistoriidlażycia
,w:tegoż,
Niewczesneroz-
27
„Wtedynagle,kiedympogrążałsięwbezradności,uderzyłamniegorącafalalęku–
«zapóźno,nicizsynagogi»–azanimjeszczesięzniejotrząsnąłem,dokładniewtejsamej
chwili,falaabsolutnejniesumienności–«niechsiędziejecochce,nicmnienieobchodzi».
Iobiefalezderzyłysięzesobąniepowstrzymaniewpierwszymuczuciurozkoszy”(W.Ben-
jamin,
Berlińskiedzieciństwonaprzełomiewieków
,s.81).
28
Tamże,s.115–116.
34
