Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
ROZDZIAŁ1śUMOWAOPRACĘJAKOINSTYTUCJARYNKUPRACYśśś
stalestawianejestpytanieoNwspółgraniedziałańistrukturH20,czyliustaleniere-
lacjimiędzyjednostkamidokonującymiwyborówainstytucjami.
Wramachanalizyneoinstytucjonalnejrozwijanesąpodejścianawiązującedo
dwóchtradycji:durkheimowskiejiweberowskiej21.Pierwszetraktujeinstytucje
jakozmienneniezależne,uznającstrukturyjakodane,zastanestosunkiwspołe-
czeństwie,adziałanialudzkiejakozmiennewyjaśniane.Drugiepodejściezakłada
wtworzeniuinstytucjiaktywnesprawstwojednostek,uznającjezagłównypodmiot
zaistniałychzmian.Topierwszeznajdujeuzasadnieniewśródbadaczyreprezentu-
jącychnurtinstytucjonalizmuhistorycznego,drugie–wśródzwolennikówteorii
racjonalnegowyboru.
WedługMorawskiegoinstytucjemożnatraktowaćjakozmiennąniezależną,po-
nieważwiedzaonichpozwalaNprzewidywaćzachowanialudzkie,takjakprzebieg
znanegoceremoniałuH22.Takiepodejściejestcharakterystycznedlawspółczesnej
analizyinstytucjonalnejopartejnainstytucjonalizmiehistorycznym.PaulJ.DiMag-
gioiWalterW
.Powellwskazująnakulturoweipolitycznekomponentyinstytucji
społecznychtworzącychokreślonyporządeknormatywnyspołeczeństwa:
Nowyinstytucjonalizmwteoriiorganizacjiisocjologiiodrzucamodeleracjonalnegoakto-
ra[wrozumieniuparadygmatuhomooeconomicus–E.G.],interesujesięinstytucjamijako
zmiennyminiezależnymi,proponującanalizępoznawcząikulturowąorazskierowanie
uwaginaponadindywidualnejednostkianalizy,któreniemogąbyćzredukowanedopro-
stychagregacjicechimotywówjednostkowych23.
Jednązpodstawowychcechinstytucjiwramachneoinstytucjonalizmujestna-
kładanie–zarównoformalnych,jakinieformalnych–ograniczeńnazachowania
jednostek.Instytucje,porządkującludzkieinterakcje,dysponująsankcjamiwpływa-
jącyminaprzestrzeganieprzezjednostkiograniczeń,atakżekształtująichprefe-
rencjeitożsamośćorazdziałaniaaktorówzbiorowych.Koncepcjeinstytucjonalizmu
historycznegorozszerzajązakresanalizprocesówgospodarczychprowadzonych
przezneoklasycznychekonomistówoperspektywęinstytucjiiczasu.Zwolennicy
tegopodejściazakładają,żeupodstawkształtowaniaefektywnościekonomicznej
leżąinstytucjeekonomiczneipolityczne,azakorzenionewjednostkach,grupach
orazspołeczeństwachprzekonaniasąprzekazywanezpokolenianapokoleniejako
kulturaspołeczeństwa,stanowiącogniwołącząceprzeszłośćzprzyszłością:
20P
.Sztompka,Stawaniesięspołeczeństwa:pomiędzystrukturąazmianą,w:J.Kurczewska
(red.),Zmianaspołeczna.Teorieidoświadczeniapolskie,Warszawa1999,s.53.
21Tamże,s.48–49.
22W
.Morawski,Socjologiaekonomiczna…,s.59.
23P
.J.DiMaggio,W.W
.Powell,Introduction,w:tychże(red.),TheNewInstitutionalisminOrgani-
zationalAnalysis,Chicago–London1991,s.8.
