Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1śPERSPEKTYWAINSTYTUCJONALNAWbADANIUUMOWYOPRACĘ
27
InstytucjetworząstrukturębodŹcówspołeczeństwa,awkonsekwencjiinstytucjepolitycz-
neigospodarczeleżąupodstawkształtowaniaekonomicznejefektywności.Czaszwią-
zanyzekonomicznąispołecznązmianąjestwymiarem,wktórymprocesuczeniasię
jednostekludzkichkształtujekierunkiinstytucjonalnejewolucji24.
Tawersjaneoinstytucjonalizmuumożliwiarozumieniehistorycznejewolucjigospo-
darekiudzielawskazówekpolitycewcelupodnoszeniaichefektywności.
Nowyinstytucjonalizmopartynateoriiracjonalnegowyborukładzienaciskna
racjonalnośćjednostekwprocesiewyjaśnianialudzkichzachowań:
Nowiinstytucjonaliści,przyjmującwpunkciewyjściaswychrozważań,jakozasadępod-
stawową,założeniemetodologicznegoindywidualizmu[...]itraktującracjonalnąjednost-
kęjakopodstawowyelementichanalizy(jakoŹródłodziałaniawświecieinstytucji),są
raczejskłonnimówićoinstytucjachjakoregułach,normachczyzasadachgryorganizują-
cych(czyliograniczających,krępującychlubzachęcającychdo,pobudzających)działania
jednostek25.
Jednostkidziałajązokreślonymi,wyobrażonymizamiarami,alewramachda-
nychinstytucjiczyporządkuspołecznego,stądwanalizachkładziesięnaciskna
racjonalnośćjednostekiteorięwyboruspołecznego:
Analizainstytucjonalnastajesięwięcbadaniemczłowiekastojącegozwyklewobliczu
wyborustrategiidziałania(NracjonalnegoH!),czylidziałającegozawszewramachograni-
czeńiskrępowańnałożonychnaniegoprzezkonkretnedladanegospołeczeństwa(typu
porządkuspołecznego)instytucje.StądtakwielkarolawanalizachNnowychinstytucjona-
listówHteoriiwyboruspołecznego26.
Obieteperspektywysąużytecznedobadaniazmianyprocesówrynkowych.
Instytucjetworząramy,któreporządkująludzkieinterakcjeiustanawiająstruktu-
ralnewyznacznikiwsferzepracy,określającezachowaniaaktorówindywidualnych
izbiorowych.Zarazemdziałanialudzkiewywierająwpływnainstytucje,projektują
je,przekształcająizmieniają,wyznaczającnoweramyinstytucjonalne.Tenproces
wymianymacharakterciągły,aanalizyinstytucjonalnepozwalająnaśledzenie
historycznychuwarunkowańprocesówrynkowych.Łączenieobutychperspektyw
wanalizachneoinstytucjonalnychstwarzanowypotencjałdlawyjaśnianiaiprób
zrozumieniazjawiskwspółczesnegoświata,umożliwiającwspółpracęinterdyscy-
plinarną.Dylematdotyczącyustalaniapriorytetuwwyjaśnianiuludzkichzacho-
wań:nadrzędnościinstytucjiczyracjonalnościjednostek,możebyćrozwiązany
24D.C.North,Efektywnośćgospodarczał,s.554.
25P
.Chmielewski,Ludzieiinstytucje.Zhistoriiiteoriinowegoinstytucjonalizmu,Warszawa
1995,s.8–9.
26Tamże,s.9.
