Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałdrugi
RZĄDYOKRESUMIĘDZYWOJENNEGO(1918–1939)
1.Punktwyjścia
Polskadrogadoodzyskanianiepodległościnierozpoczęłasięwlistopadzie
1918r.Podstawoweznaczeniedlategoprocesumiałokształtowaniesiępolskich
ośrodkówwładzyiinstytucjipolitycznychwwarunkachzmiangeopolitycznych
związanychzwojnąświatową.
KonsekwencjeIwojnyświatowej.Ważneimpulsywzmacniająceiurealnia-
jąceniepodległościowedążeniaPolakówprzyniosłaIwojnaświatowa1.Wjej
następstwieradykalniezmieniłasięsytuacjawzakresiepolskichspraw2.Mocar-
stwazaborczeweszłynadrogękonfrontacjizbrojnej.Państwaententyodniosły
zwycięstwonadNiemcamiiAustro-Węgrami.Kierującsięwłasnymiinteresa-
mi,Rosja,NiemcyiAustro-Węgryzaczęłydopuszczaćmożliwośćodtworzenia
polskiejstrukturypaństwowej,któramiałamiećograniczonyzasięgterytorial-
nyikompetencyjny.Pojawiłasię,wyrażonam.in.wodezwiecesarzyNiemiec
iAustro-Węgierz5listopada1916r.,koncepcjareaktywacjiKrólestwaPolskiego,
jakosamodzielnegopaństwazdziedzicznąmonarchiąiustrojemkonstytucyj-
nym.Wstyczniu1917r.postulatprzyznaniaPolsceniepodległościwysunął
prezydentStanówZjednoczonych.Zapowiedźzgodynautworzeniepaństwa
polskiegoprzedstawiłnakrótkoprzedswojąabdykacjącarRosji.Znalazłaona
potwierdzeniewproklamacjirosyjskiegorządutymczasowegozkońcamarca
1917r.,woświadczeniukonkurencyjnejwobectegorząduPiotrogrodzkiejRady
DelegatówRobotniczychiŻołnierskichoraz–wdokumentachkształtujących
sięnowychwładzRosjiporewolucjibolszewickiej–wramachogólnej(jaksię
1
NatematstanupolskichsprawuproguIwojnyświatowejiwjejtrakciezob.:R.Kaczmarek,
HistoriaPolski.1914-1989,Warszawa2014,s.25inast.,orazW
.Roszkowski,HistoriaPolski
1914-2015,Warszawa2017,s.7inast.
2
Zob.J.Bardach,Przemianyustrojowo-politycznewlatachIwojnyświatowej,w:K.Grzybowski
(red.),HistoriapaństwaiprawaPolski,t.IV:OduwłaszczeniadoodrodzeniaPaństwa,Warszawa
1982.
