Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rządyokresumiędzywojennego(1918–1939)
47
cjonowanieregionalnychośrodkówwładzyniechętnienastawionychdouznania
ewentualnychwładzkrajowych;skomplikowany,tworzącysiędopieroukładgra-
nicirelacjimiędzypaństwamiwEuropiepoIwojnieświatowej;brakpowszech-
negouznaniamiędzynarodowegodlaodtwarzającejsiępolskiejpaństwowości;
sytuacjawojennanaznacznejczęścigranicterytoriummogącegobyćpodstawą
polskiejpaństwowości;brakiwzakresiepodstawowychrozwiązańustrojowych,
prawnychikadrowych;silnenapięciaspołeczne,wtymopodłożunarodowo-
ściowymiekonomicznym,orazumacnianiesięśrodowisklewicykomunistycznej
znadziejąpatrzącychnawydarzeniarewolucyjnewRosji.
Dwamodeleustrojowe.Podstawyprawnefunkcjonowaniawładzpaństwo-
wychnatymetapiepolskiejhistoriiwyznaczałypoczątkowodekretywydawane
przezJózefaPiłsudskiego,anastępnieregulacjetzw.małejkonstytucjiprzyjętej
wdrodzeuchwałyprzezSejmUstawodawczy.Byłytodwawdużejmierze
odmiennemodelewładzpublicznychwkształtującymsiępaństwie15.
ObjęciewładzyprzezJózefaPiłsudskiego.Punktemwyjściadoobjęcia
władzyprzezJózefaPiłsudskiegobyłwwymiarzenormatywnymdekretRady
Regencyjnejzdnia11listopada1918r.wsprawieprzekazanianaczelnego
dowództwawojskpolskich16.Towydarzeniezostałopóźniejuznanezadatę
kluczowąwtworzeniuniepodległegopaństwapolskiego.WdekrecieRada
Regencyjnastwierdziła,żeprzekazujewładzęwojskowąinaczelnedowództwo
wojskpolskichjejpodległychJózefowiPiłsudskiemuHwobecgrożącegonie-
bezpieczeństwazewnętrznegoiwewnętrznego,dlaujednostajnieniawszelkich
zarządzeńwojskowychiutrzymaniaporządkuwkraju”.Wdokumenciebyła
teżmowaotym,żepoutworzeniurządunarodowego,wktóregoręceRada
Regencyjnazłożyzwierzchniąwładzępaństwa,JózefPiłsudskizobowiązuje
sięzłożyćtemurządowiwładzęwojskową,będącączęściązwierzchniejwładzy
państwowej,Hcostwierdzapodpisaniemtejodezwy”.Kolejnymetapemlegity-
mizacjiwładzywodtwarzającymsiępaństwiebyłoorędzieRadyRegencyjnej
z14listopada1918r.wprzedmiocierozwiązaniaRadyiHprzekazaniaNajwyż-
szejWładzyPaństwowejnaczelnemudowódcywojskpolskichJózefowiPiłsud-
skiemu”17.WswoimorędziuRadaRegencyjna,zwracającsiędoPiłsudskiego
jakonaczelnegodowódcy,stwierdziła,żestanprzejściowypodziałuzwierzchniej
władzypaństwowej,ustanowionyodezwązdnia11listopada1918r.niemoże
trwaćbezszkodydlapowstającegopaństwapolskiegoiżewładzatapowinna
15
NatematpierwszychaktówustrojowychPolskiniepodległejzob.A.Ajnenkiel,Konstytucje
Polskiwrozwojudziejowym1791-1997,Warszawa2001,s.152inast.
16
OrędzieRadyRegencyjnejwprzedmiocieprzekazanianaczelnegodowództwawojskpolskich
brygadjerowiJózefowiPiłsudskiemu,Dz.Pr.P.P
.z1918r.nr17,poz.38.Zob.też:P
.Wróbel,
Listopadowedni-1918.KalendariumnarodzinIIRzeczypospolitej,Warszawa2018.
17
OrędzieRadyRegencyjnejwprzedmiocierozwiązaniaRadyRegencyjnejiprzekazania
NajwyższejWładzyPaństwowejnaczelnemudowódcywojskpolskichJózefowiPiłsudskiemu,
Dz.Pr.P.P
.z1918r.nr17,poz.39.
