Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Charakteriznaczenieinstytucjiombudsmana...
tegoobozuombudsmanpojawiłsięwrazzupadkiemreżimukomu-
nistycznego(urzędytegotypuwprowadzonorównieżwpaństwach
powstałychporozpadzieZSRRiJugosławii)46.Itak,w1991r.pojawiła
sięwzmiankaoinstytucjirzecznikawKonstytucjiRumunii.Kolejny-
mipaństwamibyły:Macedonia(1992),Chorwacja(1992)orazLitwa
(1992).W1994r.RosjapowołałaWysokiegoKomisarzadoSprawPraw
Człowieka.NapierwszegoombudsmanawRosjiwybranoSiergiejaKo-
waliowa.Zaledwierokpoobjęciuurzęduzostałonzdymisjonowany
przezDumęzakrytykęrosyjskiejinterwencjiwRepubliceCzeczenii47.
Następniewroku1994umieszczonoregulacjęoinstytucjiombudsmana
równieżwKonstytucjiSłoweniiiWęgier.Wpołowielatdziewięćdzie-
siątychinstytucjarzecznikafunkcjonujem.in.wBośniiHercegowinie
(1994),naŁotwie(1996),wGruzji(1996),wUzbekistanie(1997).
Znamiennejest,żewniektórychpaństwach,opróczombudsma-
nówobejmującychzakresemswojejdziałalnościobszarcałegopaństwa,
spotkaćmożnaombudsmanówlokalnych,działającychobokombud-
smanówkrajowych(np.WielkaBrytaniaczyAustralia)lubwyłączniena
szczeblustanuczyprowincji(np.USAczyKanada48).Funkcjonujątakże
ombudsmaniwyspecjalizowani,jakchoćbyombudsmands.więźniów
(WielkaBrytania)czysprawżołnierzy(Niemcy)lubdzieci49(Polska).
WPolscezainteresowanieinstytucjąombudsmanarozpoczęłosię
jużwlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątychXXwieku.Znalazło
towyrazwwielupublikacjachzzakresuprawa.Częśćobserwatorów,
wtymprawników,odnosiłasiękrytyczniedopowołaniatejinsty-
tucji,innizkoleipopieraliwprowadzenienowegourzęduochrony
prawobywateli50.Dopierojednaknapoczątkulatosiemdziesiątych51
46Zob.szerzejOmbudsmanikrajowi.Zbiórregulacjiprawnych,Warszawa2005.
47Zob.J.Arcimowicz,UrządRzecznikaPrawObywatelskichwPolsce...,s.7.
48Zob.szerzejnp.A.Bisztyga,OmbudsmanprowincjiOntario(w:)J.Iwanek(red.),
Zagadnieniaochronyprawkonstytucyjnychobywateli...,s.70-83.
49Zob.szerzejB.Banaszak,S.Jarosz-Żukowska,DerBürgerrechtsbeaufragte
undbesondereBeaufragteinderpolnischenRechtsordnung(w:)F.Merli,G.Wagner
(red.),DasneuePoleninEuropa.Politik.Recht.Wirtschaf.Gesellschaf...,s.225-236;
por.M.Torz,RzecznikPrawDzieckaaRzecznikPrawObywatelskich-konkurenciczy
sojusznicy?(w:)A.Bisztyga,A.Łabno(red.),Prawaczłowieka.Humanistycznezeszyty
naukowe2006,z.10,s.105-115.
50J.Arcimowicz,RzecznikPrawObywatelskich-aktorscenypublicznej...,s.44
ipodanatamliteratura;por.I.Malinowska,RzecznikPrawObywatelskichwsystemie
ochronyprawiwolnościwPolsce...,s.75in.
51OprocesiepowoływaniaRPOpor.np.A.Filipowicz,S.Gebethner,Koncep-
cjerzecznikaprawobywatelskichwświetledyskusjipublicznych,PiP1987,z.3,s.9
38