Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WojciechDoliński,JerzyŻurko
typachwywiadu,np.analitycznego(międzyprofesjonalistami,ekspertami),
wktórymnieautorytatywnainterakcjajednocześniepozbawiaobydwiestrony
możliwościreagowaniazpozycjiautorytetuorazbiernościndostarczającimobu
środkówkomunikacjiwolnejodcenzury,którajestwpisanawkonwencjonalne
formywymianymyślinaukowej”(Bourdieu,Wacquant2001:5).Natomiast
wtekstachpisanych,napowstaniektórychbadaczniemiałchoćbypośredniego
wpływu,zawartesąznaczeniazaprojektowaneikomunikowaneprzezautora.
Zapisniemacharakterunjawnie”interakcyjnego,gdyżbadaczniejestobecny
przyjegopowstawaniu,tylkootrzymujegotowykomunikat11.Interpretacjatek-
stupisanegodokonywanaprzezbadaczalubinnegoodbiorcę,winnymczasie
imiejscu,jestwyzwaniem.Nawetjeślispodziewasięznaleźćwnimokreślone
znaczenia,tosamtekstjestwpewnejmierzezagadką,przedjegoprzeczytaniem,
przemyśleniemianalizą(np.porównaniemzinnymitekstami),badaczniewie
bowiem,cownimznajdzie.
Statusmetodologicznytekstówpisanychwobecmówionych(apotemspisa-
nych)jestinnyrównieżwtedy,gdyuznamy,żentekstykultury”,jakisamakultura,
mającharaktersystemowy.Wprzeciwieństwiedowywiadów,którezracjiformu-
łowaniatreściwramachrealizacjijęzykowych(językamówionego),przedsta-
wiajątylkostrukturyjęzykowelubzgołaichfragmenty,formytekstówpisanych
reprezentująjęzykjakosystemiwnimwłaśnieautorzytworząznaczenia,które
chcątekstemprzekazać.Różnicęmiędzyjęzykiemjakosystememzasadamową,
rozumianąjakorealizacjejęzykowe,badaczanalizującytreśćwywiadówzoso-
bamioniskichkompetencjachjęzykowych(np.zbezdomnymi)widziwyraźnie,
gdyżwnichczęstoniemadoczynieniazkomunikatamizłożonymizezdań,lecz
zjakimiśichnekwiwalentami”.Sątowypowiedzi,któreprzekazujątreściwcha-
rakterystycznymsocjolekcie,gdzienato,cowtradycyjnymjęzykoznawstwie
zwykłosięnazywaćnzdaniem”,miejscajestniewiele.Wywiad,któryskładałby
sięzpotoczystejnarracji,zeskładnychzdań,prezentująckomunikatywnyobraz
rzeczywistościiwiadomobybyło,doczegoodnosząsięposzczególneczęści
wypowiedzi,raczejwzbudziłbyubadaczaniepokój,czyabynapewnobadany
jesttypowymreprezentantemśrodowiskabezdomnych.
Wprzypadkuzapisutakiewątpliwościmogązejśćnaplandalszy.Badacz
poprostubierzepoduwagę,żeautorzyposiadajątakie,anieinnekompetencje
językowe,cojestwartościądodanąwspomnianychtekstów.Wywiadywobszarze
znaczeńmajązestawystrukturniejakonarzuconezzewnątrz,któremogąnawet
niebyćpomyślaneprzezosobębadaną.Tekst,którypowstałnawetwstosunkowo
11Niemożnajednakwykluczyćsytuacji,wktórejsamowyobrażenieodbiorcy(czytelnika,
badacza,członkakomisjikonkursowej)wystarczy,byuruchomićrefleksjęotym,żepiszesiępa-
miętnikczydziennikdlakogośiwokreślonymcelu,apowstającyzbiórwspomnieńjakoautono-
micznedziełobędziepóźniejnżyło”swoimżyciemjużniezależnieodintencjiautora.
