Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Rzemiosło,handel,drobnyprzemysłprywatnywdwudziestoleciumiędzywojennym...
wegetującewwarunkachgłębokiegoniedostatku.Ojejtrudnościachświadczyduża
liczbabiernychzawodowowstosunkudoczynnych.W1921r.na100Żydówczyn-
nychzawodowoprzypadało215biernych,ana100nie-Żydów-tylko16818.
Aż57,1%ludnościżydowskiejbyłozgrupowanychwwojewództwachcentral-
nych(byłaKongresówka),25,4%-wGalicji,16,5%-wwojewództwachwschodnich
(czylinatzw.kresach)itylko1%zamieszkiwałnatereniebyłegozaborupruskiego.
Międzyprzedsiębiorcamipolskimiażydowskimi,szczególniewewschodniej
częściPolskiistniałysilneantagonizmy,którychgłównąpodstawęstanowiłakonku-
rencjaekonomiczna.Walkakonkurencyjnaprzybierałaróżneformy.Naprzykład
wwoj.kieleckimrzemieślnicypochodzeniażydowskiegostanowili52,8%ogółu
rzemieślników.Nieznajdowałotojednakodzwierciedleniawreprezentacjirzemio-
słażydowskiegowIzbieRzemieślniczejwKielcach,wktórejradniżydowscy
wlatach1931-1934stanowili32-35%ogółuradnych.Dyskryminacjatabyławyni-
kiemograniczeniaprawwyborczychzarejestrowanychrzemieślnikówżydowskich.
ZgodniezumowązawartąmiędzyZwiązkiemRzemieślnikówChrześcijanaZwiąz-
kiemRzemieślnikówŻydówwokręgach,gdzierzemieślnicyżydowscybyli
wwiększości,moglionistanowićtylko37%członkówIzby,niemoglijednakkan-
dydowaćnastanowiskoprezesa19.Środowiskoprzedsiębiorcówwyznaniamojże-
szowego-wyróżniającesięswoistąstrukturązawodową,stylemżycia,odmiennym
statusemprawnym-tworzyłogrupęizolowanąspołecznieiobyczajowo.
Zgodniezpodziałemadministracyjnymwprowadzanymprzezokupantaprzed-
wojennewojewództwa:śląskie,poznańskieipomorskieorazczęśćprzedwojennych
województw:białostockiego,kieleckiego,krakowskiego,łódzkiegoiwarszawskie-
gowcielonodoRzeszy.Zpozostałychziempolskichznajdującychsiępodokupacją
niemieckąutworzonoGeneralneGubernatorstwo.Naziemiachwcielonychwpro-
wadzononiemieckąadministrację,którązintegrowanozodpowiednimiurzędami
wRzeszy.Ukoronowaniemtegoprocesubyłowprowadzenie1kwietnia1940r.
pełnejstrukturyorganizacyjnejwładzzarządzającychgospodarkąobowiązującej
wNiemczech.TworzenieniemieckiejadministracjiwGeneralnymGubernatorstwie
miałobardziejskomplikowanycharakter.Wpłynęłynatopoczątkowewahania
naczelnychwładzhitlerowskichcodolosówtejczęściokupowanejPolski,brak
wpierwszychmiesiącachwojnykoncepcjistrukturyorganizacyjnejadministracji
gospodarczej,atakżeróżnicezdańcodoroliPolakówwkierowaniugospodarkąna
różnychszczeblachwładz20.JakpiszeC.Łuczak,władzeniemieckie,konstruując
18A.Tartakower,dz.cyt.,s.376;Zob.A.Grodek,dz.cyt.,s.27-38.
19R.Renz,Zarysdziałalnościekonomiczno-zawodowejbranżowychorganizacjidrobnomiesz-
czańskichwokresiemiędzywojennymnatereniewojewództwakieleckiego,[w:]Dziejeburżuazji
wPolsce.Studiaimateriały,t.2,red.R.Kołodziejczyk,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław
1980;por.też:S.Bronsztejn,Ludnośćżydowska...,s.220.
20Zob.C.Madajczyk,PolitykaIIIRzeszywokupowanejPolsce,t.1,Warszawa1970,s.17-18,
563-590;F.Skalniak,BankemisyjnywPolsce1939-1945,Warszawa1966;W.Jastrzębowski,Gospo-
darkaniemieckawPolsce1939-1945,Legnica1946,s.198i214.
