Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
inicjatoremwydaniakonstytucji,którastawałasięprawemobowiązującym
wmomenciepublikacji56.Niemożnateżzawszeufaćinformacjipodanej
winscriptionesisubscriptiones57.Ponadtopropozycjanowejregulacjimogła
pochodzićwprostodnamiestnikaprowincji,któratoprawdopodobnie
przezwikariuszydiecezjiorazprefektówpretoriumtrafiaładocesarza,jego
consistoriumidoradców.Pozakończeniudośćskomplikowanejprocedury
zudziałemczłonkówkonsystorzaisenatucesarzudzielałodpowiedzi;od-
czytywanojąwconsistorium,podpisywano,ajejadresatembyłurzędnik,
któregowzależnościodwolicesarskiejuznanozanajbardziejodpowiednie-
gozpunktuwidzeniamerytorycznejzawartościkonstytucjiiktórymiałteż
obowiązekjejwystawienianawidokpubliczny58.
OdmomentuwłączeniakonstytucjidourzędowychzbiorówCodexTheo-
dosianusw438r.(zmocąobowiązującąod1stycznia439r.)iCodexIustinia-
nusw534r.(zmocąobowiązującąod29grudnia534r.)iichoficjalnejpu-
blikacjimożnaprzyjąć,żedanakonstytucjamiałamocprawapowszechnie
obowiązującegonaobszarzeImperium(lexgeneralis),oilezjejtreściikon-
tekstu,wjakimzostaniewydana,niewynikawprost,żetakiwalormiałajuż
wcześniej59.
___
____
___
___
_____
56Wsubscriptiozachowałysięnajczęściejdanenatematwystawców,miejscawydania,
ogłoszenialubdostarczeniaustawy,jejodczytania,zarejestrowania,adresataetc.Zob.Momm-
sen(1905a):CLIII-CLIX.Natematobuzreguływystępującychczęścizachowanychfragmen-
tówkonstytucjiiewolucjiichform,zob.teżVolterra(1971):925-959;CañizarPalacios(2005):
133-140-dlaC.Th.
57NatematdanychdotyczącychtytułówidatwC.Th.,zob.Mommsen(1905a):CLIII-
CCCVI;Seeck(1919)orazKruger(1921);Higgins(1935):-przyokazjisporówwokółlisty
PPOwzwiązkuzustaleniamiSeeck(1919);Palanque(1933)orazStein(1934)zrepliką
M.Palanque.
58Natematmożliwychetapówprzygotowywaniatekstukonstytucji:Voss(1982):26n.;
Graves(1985):177n.;Honoré(1986):135-145;Matthews(2000):67n.Dyskusjenatentemat
przybliżyłpolskiemuczytelnikowiOlszaniec(2007b):55n.Oobowiązkupromulgacjikonsty-
tucjiprzezadresatów-urzędnikówcesarskichwformieichwłasnegoedyktu,aczasamipi-
semnegopotwierdzeniaotrzymaniakonstytucji,zob.Classen(1977):94-97.Jedenzwikariuszy
Afryki:Macedonius,korespondującyześw.Augustynem,miałwydaćtakiedykt(Aug.
Ep.155,17z413-414r.).Por.Maier(1989):185n.NatematMacedoniusa,zob.rozdz.5.2.
59Zob.tylkoznowszychpracoobukodyfikacjach:Archi(1970)i(1974)-obieoróżnych
aspektachC.;Archi(1976b)-przekrojowooróżnychaspektachC.Th.;Gaudemet(1976)-
ouwarunkowaniachpolitycznychpowstawaniaC.Th.;Bianchini(1979)i(1980)-okwestii
legesgenerales;Fusci(1981)-oodmiennościachpróbporządkowaniaprawawobuczęściach
Imperium;Manfredini(1983)-orealizacjiC.Th.wobecpierwotnychzałożeńkodyfikacyjnych;
Turpin(1985)-zopiniąoreligijnychmotywacjachTeodozjuszaIIstojącychzazawarciem
wzbiorzeustawwydanychpo312r.;Matthews(1986)-otechnicepracykompilatorówC.Th.;
Sirks(1983)-okwestiiobowiązywaniakonstytucjizawartychwC.Th.;Sirks(1986)-oewolu-
cjiwpodejściuustawodawcydostanowieniaprawamiędzypowstaniemC.Th.aC.;Falchi
31
