Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ichuiszczanieprzypominałokupnourzędówibyłonierozerwalniezwiąza-
nezistotąsystemubiurokratycznegopóźnegoCesarstwa,dlategoczęsto
uznawanejestzajedenzprzykładówtoczącejgorzekomokorupcji49.Wyra-
zemoczekiwania,żezarządcydiecezjiniebędąeksponentamilokalnych
interesów,byłoteżto,iżformalniezakazanebyłopełnienietejfunkcjiprzez
osobypochodzącezjejterytorium50.
1.2.ŹRÓDŁAILITERATURAPRZEDMIOTU
1.2.1.Źródłaprawnicze
Dowykorzystanychwpracyźródełprawarzymskiegozaliczyćnależy
przedewszystkimkonstytucjecesarskie51.Konstytucjecesarskiedotyczą
___
____
___
___
_____
trolinadprocederemiwysokościąopłat,aniecałkowitegoichwyeliminowania.Gizewski
(1988):223-228,podnosizkoleiwątpliwościcodozakresuzastosowaniaNov.Iust.8wsto-
sunkudourzędówinnychniżnamiestnicyprowincjiorazpodważajejznaczeniewobecwy-
dawaniajużwcześniejkonstytucjicesarskichregulującychsystemopłat.Uiszczanieanalogicz-
nychopłatzamianowaniedotyczyćmiałorównieżpowołanychzaJustynianaInowychurzędów
namiestnikówprowincjiiichofficia.Nov.Iust.:24-27infine(a.535);30,6(a.536);Ed.Iust.4,1.
Por.niepełnezestawienieopłatprzewidzianychprzezregulacjezczasówjustyniańskichPu-
liatti(1980)117.Zob.teżPuliatti(2011a):9-16,ozmianachzaJustyniana.Wartozaznaczyć,że
jużwpoprzednimrokupodobnerozwiązaniazastosowanowAfryce:C.1,27,1(a.534).Wświe-
tlezabiegówJustyniananiewiarygodniebrzmiązarzutyProkopiuszazCezarei,jakobycesarz
upowszechniłpraktykęsprzedażyurzędów(Procop.HA21).Zob.Cameron(1996):61(ibidem:
47-65,autorkaanalizujekrytykęosobyJustynianawpamflecie,któryniejestjednakskiero-
wanyprzeciwkocharakterowirządówcesarskichwogóle).Zob.teżrozdz.6oNov.Iust.8.
49RzecznikiemwizjiwszechogarniającejkorupcjijestzwłaszczaMacMullen(1988).Por.
teżSchuller(1977);(1980);(1982)i(1989);Veyne(1981);Krause(1987):50-58.Zakresiznacze-
niekorupcjiwpóźnymantykusąjednakdyskusyjne,aichskalakwestionowana;zob.Came-
ron(1993)91-93;Kelly(1998):175-180;Harries(1999):153-171,łączywzrostkrytycznego
podejściadozjawiskkorupcyjnychzoddziaływaniemchrześcijaństwa;Barnish,Lee,Whitby
(2000):187-190.TrafnieproblemtenuchwyciliGarnsey,Humfress(2001):55:flCorruption
throughbriberywasafaultofthejudicialsystemfromtheearliestdaysofRome’sfounda-
tion”.ZkoleiKelly(2004):107n.,183,wskazujenaznaczenieosobistychkoneksjijakoczynni-
kaograniczającegodostępdourzędników,którypozwalałzarządzaćImperiumzapośrednic-
twemstosunkowonielicznejkadryurzędniczej.Zob.natematjejliczebnościrozdz.3.2.Zob.
teżprzeglądopiniiwliteraturzenatematznaczeniaszerokopojmowanejkorupcji,wpowią-
zaniuzinnymiczynnikamiprowadzącymidozmierzchuczyraczejtransformacjiświatapóź-
noantycznegoorazpróbątypologiizjawiskkorupcyjnych:Bravo(2008).
50C.1,49,1(s.a.;datowananadrugąpołowęVw.).Por.rozdz.4.2.Pełnienieurzędu
wprowincjiprzezjejmieszkańcabyłosacrilegium:C.9,29,3(a.385).Por.Dębiński(1995):
158n.;Pergami(2000):154,przyp.187,zdalsząliteraturą.
51Przyanaliziewszystkichtypówźródełkorzystanozesłowników:Dydyński(1883);
Sophocles(1896);Heumann,Seckel(1914);Forcellini(1940);DuCange(1943);Souter(1949);
29
