Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
panującychopiniiustawodawcyiztegowzględusąważnymźródłempo-
znaniawartości,którymhołdowalicesarzeiichotoczenieiktórestaralisię
promować(czemusłużyłrównieżichwyszukanyjęzykmającypouczać
poddanychifunkcjonariuszycesarskichorazwielokrotnepowtarzaniepo-
dobnychtreściwróżnychustawach,cozkoleizazwyczajniesłuszniepre-
zentujesięjakoświadectwobrakuskutecznościprawacesarskiego)67.Jako
formakomunikacjicesarzazpoddanymibyłyoneniezwykleistotnymspo-
sobemichrozpowszechnianiawświeciepozbawionymwieluznanychdzi-
siajmetodprzekazuinformacji,itomimostosunkowowysokiegopoziomu
analfabetyzmuorazheterogenicznościjęzykowejantyku68.
1.2.2.Źródłanieprawnicze
Podstawowymźródłemikonograficznymwykorzystanymwpracysąprzed-
stawieniainsygniówwładzyzarządcówdiecezjizachowanewNotitiaomnium
dignitatumetadministrationumtamciviliumquammilitarium(Laterculusmaius),
pochodzącejzprzełomuIViVw.69Notitiadignitatumjestzestawieniem
godnościurzędniczychwImperium,obejmującymurzędypodporządko-
waneposzczególnymdygnitarzomorazwwypadkudowódcówwojsko-
___
____
___
___
_____
67Zob.Honig(1960)-przyuwagachoznaczeniuhumanitaswkonstytucjach;Voss(1982):
zwłaszczauwagiogólne33-81;Harries(1999):56-98-wkontekścieznaczeniakonstytucjidla
umacnianiaautorytetucesarskiegoirzeczywistejichefektywności,zkrytykąpoglądów
obrakuskutecznościkonstytucji-takzeszczególniewpływowychautorównp.Jones(1964):
741,752;MacMullen(1976):71-95;MacMullen(1988):168;CañizarPalacios(2005)-oróżnych
aspektachpropagandywC.Th.;Millar(2006):zwłaszcza7-13,34-38;Stachura(2011)-przy
okazjiuwagotzw.agresjijęzykowejwustawachcesarskich.
68Ostopniualfabetyzacjizob.Harris(1991):wtymopóźnymantyku285-322;Kompa
(2011):583n.Okwestiiwielojęzycznościwantyku,zob.np.Adams(2003);Parca(2008)
zdalsząliteraturą.Pomimowysiłkówkomisjikodyfikacyjnychzmierzającychdoharmonizacji
konstytucjizarównowKodeksieteodozjańskim,jakijustyniańskimwystępująwnichteż
wewnętrznesprzeczności.Zdawanosobieztegosprawęjużwstarożytności,próbującprzyj-
mowaćichfloficjalne”wykładnie.Zob.Noethlichs(1996).
69NajpopularniejsząedycjąjestSeeck(1876).WpracykorzystanoteżzedycjiFaleiro
(2005)orazNotitiadignitatum(Sammelhandschrift)-BSBClm10291,Speyer,1542(http://daten.
digitale-sammlungen.de/~db/bsb00005863/images/).Zestawieniebogatejliteraturynatemat
Notitiadignitatum,zob.http://members.ozemail.com.au/~igmaier/notitia.htm.Natemattrud-
nościwanalizietegoźródła,zob.np.Kulikowski(2000).Datowaniejejostatecznejredakcji
budziwątpliwościwnauceinależyprzyjąć,żepowstałanapoczątkuVw.,awyszłazofic-
jalnegoużyciapo430r.,kiedytrafiłaprawdopodobniewręceprywatne.Częśćwschodnia
wykazusporządzonazostaławlatach394-395,aniewielkieuzupełnieniadodanowokresie
późniejszym,najdalejwlatach406-408.Zob.wyliczenieobszernejliteraturyorazprzegląd
stanowisknatentematWiewiorowski(2007b):23,przyp.68.
34
