Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
prawdopodobnieodzwierciedlałpoważnetrudnościekonomiczne,wjakichludzieciznaleźlisię,
gdyichoszczędnościiemeryturystraciłyjakąkolwiekwartość.Wskaźniksamobójstww1923roku
byłszczególniewysokiwśródmężczyzn.Tutajteżwpołowielat20.nastąpiłspadek,apóźniej
wzrostwczasachWielkiegoKryzysu,chociażnietakuderzającyjaktenspowodowanyinflacją.
WewskaźnikachsamobójstwwNiemczechzauważalnebyłoteżzróżnicowaniereligijne.
WBawariiprotestanckiewwiększościobszary,takiejakŚrodkowaFrankonia,miałyznacznie
wyższewskaźnikiniżregionykatolickie,choćbyGórnaBawaria.Prawdopodobniepoto,aby
utrudnićzestawianiedanychbawarskichzinnymi,tamtejszyurządstatystycznynieudostępniał
wskaźnikówsamobójstw,lecztylkoliczbybezwzględne.Uniemożliwiałotoporównaniezinnymi
landami.Niektóremateriałyporównawczesąjednakdostępnewstatystykachogólnokrajowych.
ItakwskaźnikisamobójstwwprotestanckiejSaksoniibyłyniemaldwukrotniewyższeniż
wkatolickiejBawarii.Saksonia,jedenznajgęściejzaludnionychinajbardziejuprzemysłowionych
krajówzwiązkowych,tradycyjniemiałabardzowysokiewskaźnikisamobójstw[22].Monografia
GruhlegodotyczącasamobójstwzawierawymowneliczbydlaBawarii.Od1919do1921roku
wŚrodkowejFrankoniinotowano19,6samobójstwna100000mieszkańców,coodpowiadało
wprzybliżeniupoziomowiogólnokrajowemu.Zaledwie27,01procentludnościŚrodkowejFrankonii
stanowilikatolicy.Zdrugiejstrony,wGórnejBawarii,z91,06procentludnościkatolickiej,było
wtymsamymczasietylko16,8samobójstwna100000mieszkańców.Najwyższyodsetek
samobójstwwystępowałzapewnewMonachium–naprzykład,w1922roku136na251
samobójstwwregioniedokonanowjegostolicy.Jakjużwspomnieliśmy,wielkiemiasta
postrzeganowówczasjakośrodowiskosprzyjająceskłonnościomsamobójczym[23].Cowięcej,
Gruhlezauważył:„Nawsiznaczniełatwiejjestukryćsamobójstwaiprzedstawićjejakowypadki
lubchorobę,podczasgdywmiastachstatystycznarejestracjasamobójstwjestdokładniejsza”[24].
Czywskaźnikisamobójstwwśródkatolikówbyły,ogólnierzeczbiorąc,niższeniżwśród
protestantów?WBadenii,regioniezróżnicowanymwyznaniowo(38,2procentBadeńczyków
stanowiliprotestanci,a58,4procent–katolicy),średniwskaźniksamobójstwwlatach1927–1935
wynosił31,2na100000mieszkańcówwśródprotestantówizaledwie18wśródkatolików.
Wskaźnikiodnoszącesiędoterenówprotestanckichodpowiadałyzgrubszaśredniej
ogólnokrajowej,natomiastkatolickichbyłyodniejznacznieniższe[25].Obszaryprotestanckie
miałyzatemwyższewskaźnikisamobójstwniżobszarykatolickie.Katolickizakazsamobójstwa
byłtaksilny,żealbopowstrzymywałkatolikówprzedodbieraniemsobieżycia,alboskłaniał
krewnychilekarzydozatajaniatakichczynów.
Regionywiejskiewykazywałyzwykleniższewskaźnikisamobójstwniżmiasta.WBuchen,
rolniczymokręguBadenii,średniwskaźniksamobójstwwlatach1926–1935wynosił10,3
na100000mieszkańców.Analogicznywskaźnikdlamocnouprzemysłowionego
izurbanizowanegookręguMannheimwynosił32,7[26].Gruhleprzeanalizowałsamobójstwa
wmiastachpruskichidoszedłdowniosku,żeimwiększagęstośćzaludnienia,tymwyższy
wskaźniksamobójstw.W1924rokuwBerliniewynosiłon45,4,natomiastprzeciętnepruskie
miastozpopulacją15000–20000osóbmiałośredniwskaźniksamobójstw22na100000
mieszkańców[27].Wartośćtaitakprzewyższaławskaźnikizobszarówwiejskich.Gruhleobwiniał
miastaosprzyjaniewyższymwskaźnikomsamobójstwnaskutek„uprzemysłowienia,liczniejszych
konfliktówirozpadutradycyjnychśrodowisk(parafii)oraz[...]obecnościniepewnych,chwiejnych
moralnieosób”[28].Jegownioskiodzwierciedlałyantynowoczesne,antymiejskienastawienie,które
podzielałowieluówczesnychobserwatorów,zwłaszczapiszących,jakGruhle,zaczasówTrzeciej
Rzeszy.Mimotowskaźnikisamobójstwfaktyczniebyływyższewmiastachniżnawsi.Mieszkańcy
wsibylinaogółbardziejreligijniniżludnośćmiast,comogłopowstrzymywaćichprzed
odbieraniemsobieżycia[29].
OficjalnewskaźnikisamobójstwwRepubliceWeimarskiejrosły.Zewzględunanasileniedebaty
publicznej(omówionejdalej)władzemogłybyćbardziejskłonnedorejestrowaniatakichaktówniż
przed1918rokiem.Dostępneświadectwasugerująjednak,żeprzyzestawianiuwskaźników
samobójstwwładzeweimarskiestosowałynaogółtesamepraktykibiurokratyczne,
cowNiemczechcesarskich[30].Wzrostbyłzatemrzeczywisty.Poziomsamobójstwwśródkobiet
podniósłsięistotnie.Czynnikispołeczno-gospodarczenajwyraźniejmiałyznaczenie.Statystyki
samobójstwodzwierciedlałyprzemiany,którewpływałynacodzienneżycieludzi.Tadosyć
szczegółowaanalizastatystycznawyodrębniłaszerszeprzyczynysamobójstw,takiejakprzemiany
gospodarczeibezrobocie.Statystykarzuciłajednakniewieleświatłanaosobistemotywacjeludzi,
którzypostanowilisięzabić.
