Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ideaprocesucywilizacji
27
lowymiarowym.WedługMennella,któryanalizujeOprocesiecywilizacji
natlepóźniejszychdziełEliasa,możnadostrzec,żeprocescywilizacji
zachodzinatrzechpoziomach:jednostki,pojedynczegospołeczeństwa
icałejludzkości(Mennell1989,s.200inast.).Przyjrzyjmysięimpo
kolei,zaczynającodpoziomujednostkowego.
Cywilizowaniejednostek
Każdyczłowiekprzechodziprocescywilizacjiindywidualnie.Poprzez
socjalizacjęuczymysiępanowaćnadnaszymireakcjamiemocjonalny-
mi,jesteśmypoddawaniwpływowispołecznemu,któryurabianasze
zachowaniaikształtujewnasto,coEliasokreślaprzymusemwe-
wnętrznym(Selbstzwang)(zob.Treibel2009,s.141inast.).Oznacza
onzachowywaniesięwsposóbspołecznieakceptowalnyniezobawy
przedkarąlubzchęciuzyskanianagrodypłynącejodinnych(tobyłby
przymuszewnętrzny,Fremdzwang),leczdlanagrody,którąnaszajaźń
szykujedlanaszakonformizm(przyjemnośćestetyczna,samozado-
woleniemoralneiinnepozytywneemocje)-nonkonformizmkarząc
przykrością,niesmakiem,zażenowaniem,anadewszystkowstydem.
Wmiarępostępówprocesucywilizacjizmieniasięrelacjamiędzyprzy-
musamizewnętrznymiawewnętrznymi(wzrastaliczbawewnętrz-
nych),atakżemodeltychostatnichisposóbichpowstawania.
Socjalizacjaniepoleganatym,żejednostcesąwpajanetreścinie-
podlegającenegocjacji,lecznatym,żeprzystosowujesięonadozmian
otoczeniaspołecznego,wktórymdziała(Mennell1989,s.60).Wpro-
cesieadaptacjiczłowiekcieszysiępewnąautonomią,swobodądecy-
zyjnąipotencjalnąinnowacyjnością,któraobejmujenietylkojegowe-
wnętrzneodczucia,leczrównieżjegorelacjezotoczeniem.Niekiedy
EliasokreślasytuacjęczłowiekawyrażeniemDpółautonomia”(Jaeck
2008,s.4)lubDwzględnabezsilność”(Merz-Benz1996,s.41).Elias
sprzeciwiasiędominującejjegozdaniemwsocjologiiwizjihomoclau-
sus,któragłównymrysemczłowiekaczynijegobezsilnośćwobecrze-
czywistości.Homoclaususwystępujewwieluwcieleniach-jakohomo
oeconomicus,homosociologicusczyhomopsychologicus(Mennell1989,
s.192).Niemalkażdaznaukoczłowiekuwytworzyławłasnyobraz
