Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęcieiistotasankcjiwteoriiprawa
awięcartykułujeregułępowinnegozachowaniasię.Normasankcjonująca
jestnormąposiłkową,skierowanądoorganówpaństwa(adresatawtórnego).
Winnabyćrealizowanawówczas,gdyadresatpierwotnynaruszanormę
sankcjonowaną.Hipotezanormysankcjonującejprzewidujezastosowanie
sankcjiwprzypadkunaruszenianormysankcjonowanej.Natomiastdyspo-
zycjatejnormyprzewidujekonsekwencjenaruszenianormysankcjonowa-
nejiupoważnieniedlaorganówpaństwadorealizacjinegatywnychskutków
wstosunkudoadresatapierwotnego
15
.
Zkoleiodpowiedzialnośćprawnajestrozumianawteoriiprawajako
zasadaponoszeniaprzezpodmiotprzewidzianychprawemujemnychkonse-
kwencjizazdarzenialubstanyrzeczypodlegająceujemnejkwalifikacjinor-
matywnejiprzypisywalneprawniepodmiotowiokreślonemuprzezprzepisy
prawawdanymporządkuprawnym
16
.Wkonstrukcjiodpowiedzialności
napodstawiewinyprzedmiotembadaniapodkątemnormatywnymza-
istniałegozdarzeniajestmotywacjapodmiotudziałającego,jegostosunek
psychicznydowłasnegozachowaniaorazwynikłychzniegonastępstw.Na-
tomiastwinnychrodzajachodpowiedzialnościelementpodmiotowyniejest
ocenianyiniestanowiprzesłankiodpowiedzialności.Naruszenieporządku
prawnegojestprzypisywanekonkretnympodmiotomprawaidlategoteż
jestkwalifikowanenormatywniejakorezultatczynówniedozwolonych
17
.
Odpowiedzialnośćprawnajestwięczrelatywizowanadozespołuwzorów
postępowania.Koniecznymwarunkiemodpowiedzialnościjestogólnaprzy-
pisywalnośćpodmiotowazdarzeń,zaktóresięodpowiada.Niejestnatomiast
wymogiemkoniecznym,abyzdarzeniebyłoprzypisanepodmiotowiodpo-
wiedzialnemuzadanezdarzenie
18
.
EtymologięsłowaUsankcja”wyjaśniaJ.Bentham,podając,żedawniej
rozumianoprzezniąaktwiązania–częśćdyspozytywnąnormy
19
.Według
Austinasankcjajestkoniecznymelementemprawainormyprawnej.Stano-
wiskoswojeAutortenuzasadniał,ujmującnormęprawnąjakorozkazsu-
werena,któryzbrakudobrowolnegospełnieniawykonywanyjestwdrodze
przymusupaństwa
20
.Wwypadkuniepodporządkowaniasiętemurodzajowi
15
Ibidem,s.10.
16
W
.Lang,Strukturaodpowiedzialnościprawnej,ZNUMK,z.31,Toruń1968,s.12.
17
Ibidem,s.13.
18
Naprzykładwprzypadkuumowyoubezpieczenieubezpieczycielodpowiadazakategorieszkód
określonewumowieubezpieczeniowej,niejestnatomiast,codozasady,sprawcązdarzeniaskut-
kującegoodpowiedzialnościąubezpieczeniową.
19
J.Bentham,Wprowadzeniedozasad…,s.46–51.
20
CytujęzaM.Szyszkowską,Zarysfilozofiiprawa,Białystok1996,s.133.
19
