Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
DRAMATDOODCZYTANIA
dramatycznemazdolnośćdotworzeniaukładudysonansówiwzajem-
nychzależności,wynikającychznakładaniasięnasiebieposzczególnych
płaszczyznkompozycjiizwiązanychznimiświatoobrazów,którychno-
śnikamisąposzczególnepostaci.Zagadnienietostanowidlabadańliterac-
kichproblemfundamentalnynietylkowperspektywiemożliwychfiliacji
międzytekstemateatrem,coakcentujązresztągłosypodkreślającedo-
niosłeznaczeniewidowiskowegowymiarudramatu25,lecztakże,amoże
przedewszystkim,zewzględunapytanieoistotęgatunku26.Punktem
wyjścianowejpoetykimożesięwięcokazaćanalizatechnikprezentacji
światoobrazuposzczególnychpostaci,sposóbzestawieniatychnarracji
iujęciawzdarzenioweramywypowiedzidramatycznej,wrezultaciektó-
regopojawiasięwłaściwascenadramatu.Dlategoteżsamąsceniczność
należyrozumiećjakomechanizmzestawieniapojedynczychobrazów
orazfundującychjeperspektywoglądu,ramującyświatprzedstawiony
iporządkującyjegownętrze.
Wartoprzypomnieć,żeanalizastrukturyprzedstawieniadośćczęsto
opierałasięnapróbienakreśleniawewnętrznychstopniorganizacjiwi-
dowiska27(wpodobnysposóbstaranosięzresztąklasyfikowaćrównież
składającesięnanieznaki28).Oileniektórekategoryzacjezostałypod-
danedośćzdecydowanejkrytyce29,cowynikałoprzedewszystkimztrudno-
ścijednoznacznegoopisuposzczególnychpłaszczyzndziełateatralnego
orazichdynamicznejzmienności,związanejzindywidualnościąkażdej
kolejnejaktualizacji,otylewewnętrznaorganizacjaprzedstawienia
25Bezapelacyjnośćtakiejtezymanifestowalim.in.AnneÜbersfeld(por.A.Übersfeld,
Czytanieteatru1,przeł.J.Żurowska,Warszawa2002)iRichardHornby,któregozda-
niemkażdydramatmacharaktermetateatralny.Por
.R.Hornby,Drama,Metadramaand
Perception,London-Toronto1986,s.10-25.
26Dopodobnychrefleksjiskłaniająostatniepracefrancuskichteoretyków(por.
J.deGuardia,M.Parmentier,Lesyeuxduthéâtre.Pourunethéoriedelalecturedutexte
dramatique,nPoétique”2009,nr2).Nagrunciepolskimniedawnopojawiłysięanalo-
gicznegłosy(por.M.Saganiak,Lekturadramatu-czyliomożliwejwyższościczytelnika
dramatunadwidzemspektaklu,w:Dramatwtekście-tekstwdramacie,dz.cyt.).
27Por
.G.Sinko,Dziełoczyproces?Literatura-scena-krytyka,w:Oddokumentacjido
interpretacji,odinterpretacjidoteorii.WybórmateriałówzSesjiKomitetuNaukoSztuce
PolskiejAkademiiNauk,Nieborów9-11.10.1991r.,podred.D.KuźnickiejiH.Samsono-
wicz,Warszawa1998.
28Jednymzciekawszychpomysłówbadawczychbyłoujęcieprzedstawieniajako
systemujęzykowegodysponującegookreślonymsłownikiem,składniąigramatyką.
Por
.J.Rouse,TextualityandAuthorityinTheaterandDrama.SomeContemporaryPos-
sibilities,w:CriticalTheoryandPerformance,ed.byJ.G.ReineltandJ.R.Roach,Ann
Arbor1992.
29Por
.K.Pleśniarowicz,Teatrstrukturalistówisemiotyków.Pokusasłowa,w:tegoż,
Przestrzeniedeziluzji,Kraków1996.
