Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sceniczność,czylionowąpoetykędramatu
15
nadalfunkcjonujejakojedenzważniejszychproblemówbadawczych
współczesnejteatrologii30.
Przeniesienietaksprofilowanychdociekańwobszarbadańliteratu-
roznawczychpozwalanietylkospojrzećnakategorięscenicznościjakna
wewnętrznysposóborganizacjidzieła,lecztakżeotwieradrogędoanaliz
zmierzającychdoopisudyspozycjiwykonawczejutworu.Charakterysty-
kadzieładramatycznegozgodniezzarysowanąpowyżejperspektywą
wymagastworzenianowejaparaturypojęciowejorazsystemudziałań
badawczych.Scenicznośćutworudramatycznegoto,najprościejrzeczuj-
mując,zespółzasadprezentacjisłowa,ajednocześnieokreślonyschemat
analityczny,pozwalającynawydobycieztekstujegotła.Automatycznie
wręczrozważaniabadawczekoncentrująsięwyłącznienatworzywieję-
zykowym,atozkoleipozwalanapotraktowaniescenicznościjakokate-
goriidramatologicznej.
II
RolandBarthesdowodził,żeistniejetzw.trzecisens,czylielement
pośredniczącymiędzypoziomeminformacyjnymasymbolicznymwy-
powiedzi31.MauriceBlanchotmówiłospecyficznymrodzajudystansu,
który,odsuwającobraz,doprowadzadoniepowtarzalnegoznimzetknię-
cia32.RainerMariaRilkewswoichrozważaniachpodkreślałfunkcjętła
pozwalającegonazaistnieniepełnejkomunikacjimiędzypojedynczymi
głosamiskładającymisięnacałyobraz33.Żadnegozwymienionychauto-
równiemożnawprostwiązaćzesztukądramatyczną;przywołanewypo-
wiedzipozwalająjednakzrozumiećistotętejtwórczości.Scenicznośćto
ntrzecisens”,otwierającydrogęodpoziomubezpośredniegodzianiasię
dowarstwywewnętrznejinterpretacjizdarzeń.Zachodzituspecyficzna
gradystansem,optykąorazpunktemwidzenianarzucanymodbiorcy.To
właśnietagratworzyrozbudowaneistabilnetło,umożliwiającezaist-
nieniefundamentalnychdladramatuprocesówkomunikacyjnych.Sce-
nicznośćzaśjestnarzędziempozwalającymnaopisaniedziałaniatego
mechanizmu.
30Por
.E.Wąchocka,Semiotykateatru.Conamzostałoztamtychlat,nDialog”2001,
nr7.
31R.Barthes,Trzecisens.Poszukiwanianapodstawiekilkufotogramówzfilmów
S.N.Eisensteina,przeł.R.Wyborski,nKino”1971,nr11.
32M.Blanchot,Przestrzeńliteracka,przeł.T
.Falkowski,Warszawa2016,s.24.
33R.M.Rilke,Omelodiirzeczy,w:tegoż,Historiaopowiedzianaciemności,przeł.
K.Lupa,Warszawa2000,s.30.
