Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
DRAMATDOODCZYTANIA
pewneryzykobadawcze,atechnikaanalizyzakładającawprowadzenie
nokaodbiorcydowewnątrzświataprzedstawionego”możewzbudzać
wątpliwościmetodologiczne.Podjęcietejtematykiwymagałobyponow-
negorozważeniatakobszernychzagadnień,jak:szczególnapozycjaczy-
telnikadramatu,różnicapozycjiepistemicznychczytelnikaorazwidza,
podmiotdramatycznyjakokonstruktsytuującysięmiędzypostaciądra-
matycznąaautoremtekstu.Dlategoteżrozważaniazzakresukomuni-
kacjidramatycznejnatymetapiepracbadawczychmuszązostaćzredu-
kowaneiwzwiązkuztymwksiążcepojawiająsięjedyniewkontekście
analizdotyczącychkompozycjidramatycznej.
Pojęciescenicznościzakładaspecyficznądladramatustrategięko-
munikacyjną81,którapodlegaaktualizacjiwprocesieodbioru.Piętrowa
kompozycjadeterminujewpewnymsensierelacjenadawczo-odbiorcze,
zeszczególnymuwzględnieniempozycjiodbiorcysamegodzieła.Odbior-
catenjestkonfrontowanyzkonkurencyjnymiperspektywamioglądu
rzeczywistościscenicznej.Scenicznośćniemasprowadzaćutworudo
zestawukolejnychwarstw,poziomówczyteżsposobóworganizacji,ale
przedewszystkimumożliwiaćdostrzeżeniewzajemnychinterakcjimię-
dzyskładowymielementamikompozycjidramatycznejipowstałejna
podstawietychrelacjisemantykiformy.Podejścietoniejestrównoznacz-
nezpróbąograniczeniakompetencjiodbiorczych.Czytelnikmabowiem
prawodozestawianiadanychpłaszczyznwewłasnysposób,dziełojed-
nakwpewnymsensiekierunkitychdziałańprojektuje.Charakterystycz-
nawielobiegunowośćkomunikacjidramatycznejniepozwalabowiem
zupełniewyłączyćodbiorcyzanalizkompozycyjnych.Przyznaćtrzeba,
zgodniezrozpoznaniamiStuartaMcLeoda82,żedlaprocesumetaforyza-
cjisensuustanawiającejjednośćutworudramatycznegonajistotniejszy
okazujesięprzedewszystkimodbiorcaijegoaktpercepcji.
ZgodniezhasłemKonradazWyzwoleniaStanisławaWyspiańskiego:
nchcę,żebyśmyślałwrazzemną”,punktemwyjściadoopisaniawyjątko-
wościkażdegozdramatówjestustalenieFigurenpositionwiększości,jeśli
niewszystkichdramatispersonae.Towłaśnieowoswoistenpozycjono-
waniesię”bohaterówjestźródłemcharakterystycznejdladramatuprze-
strzenności,czyteż,jakchciałStevenMullaney83,terytorialności.
Naszczególnąuwagębadawczązasługuje,mówiącjęzykiemtradycji
staroangielskiegodramatu,związekmiędzyukłademplateailocusapo-
zycjąodbiorcydzieładramatycznego.Jednoidrugienmiejsce”zakłada
81B.Witosz,Gatunektekstuwobec„porządkudyskursu”,nBiuletynPolskiegoTowa-
rzystwaJęzykoznawczego”2009,z.65.
82S.R.McLeod,ModernVerseDrama.PoeticDrama,Salzburg1972,s.101-102.
83S.Mullaney,Miejscesceny.Zezwolenie,teatriwładzawrenesansowejAnglii,
przeł.O.Kaczmarek,w:Teatrelżbietański,podred.A.Chałupnik,Warszawa2015.
