Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sceniczność,czylionowąpoetykędramatu
27
bowiemspecyficznyrodzajdystansudzielącegoodbiorcęiświatprzed-
stawiony.Jakpokazująanalizyszekspirologów,takichjakRobertWe-
imann,usytuowaniesiędanejpostaciwkonkretnejprzestrzeniznacząco
wpływazarównonajejpozycjęwobecinnychbohaterów,jakisposóbod-
bioruprzezczytelnikalubwidza84.
Pozycjęodbiorcywyznaczonąprzeztekstitopograficznośćdramatu
traktujęjakodwaróżnenarzędzia,którepozwalająuchwycićowonsta-
waniesiꔜwiatadramatu.Wśródbadaczy,szczególnietychzajmujących
sięproblematykądidaskaliówczyteżanaliządramatówzwykorzysta-
niemkategoriipunktuwidzenia,corazwiększąpopularnościązaczyna
sięcieszyćtezazakładająca,żejęzykdramatispersonaemożnatraktować
poprostujakrozszczepionygłosskryptora85-autorskiegonja”,podmio-
tu,którywramachkontraktudramatycznegotracinatychmiastswoją
jednostkowość86.Znakowośćobrazudramatycznegoorganizowanaza
pomocąmaterialnegotławypowiedziimimetyczno-diegetycznegozapę-
tleniatekstutonajbardziejwidoczneprzejawygłosuautorskiego.Podej-
ścietoniejestjednakrównoznacznezprzyjęciemtezyouniezależnie-
niuświatakreowanegoprzezdramatispersonaeodautoradramatu.To
instancjanadawczazestawiazesobąposzczególneświatoobrazy,łączy
je,rozdziela,konfrontujezesobąnawzajem,awprzypadkutwórczości
Słowackiego-wielokrotnieobnażawtensposóbichiluzorycznośćikul-
turowo-społecznepodstawy.
Włączeniewobszartaksprofilowanychbadańkategoriisceniczności
prowadzizaśdowniosku,żepodmiotautorskiniejestpoprostusumą
owychpojedynczychwypowiedzipostaciorazuwagpobocznych.Ujaw-
niasięwrelacjikolejnychwarstwkompozycji,organizowanychzapo-
mocątychkomentarzy87.Sytuujesięnaichprzecięciu,któremunadaje
znamięszczególnej,dramatycznejznakowości.Dramatwyrastaprzecież
84R.Weimann,Shakespeareitradycjaludowa,przeł.P
.Morawski,w:Teatrelżbietań-
ski,dz.cyt.
85AnneÜbersfeldtraktujepostacidramatujakoninterlokutorówpośrednich”
,dzięki
którymdoodbiorcydocieragłosskryptora.Por
.A.Übersfeld,Czytanieteatru1,dz.cyt.,
s.188.
86Takipoglądgłosim.in.LeszekKarczewski,któryzakładajednak,żeujawnianiesię
głosupodmiotudramatycznegostabilizujekonwencję.nObecnośćskryptorazdradzają
takżewszelkieintertekstualneintarsjewdialogdramatyczny”
,nwszelkieformydrama-
tyczne,któreprzezbrakinterlokutorapostaciwświecieprzedstawionymeksponują
odbiorcęzewnątrztekstowego”
,nwszelkiepęknięciawsamowystarczalnościisamozw-
rotnościdialogudramatycznego”(L.Karczewski,DyskursTespisa,w:Etosżycia-etos
sztuki.Wokółlegendyośw.Genezjuszu-aktorze.Cz.II,podred.M.LeykoiI.Jajte-Lewko-
wicz,Łódź2010,s.214).
87Niemożnaprzecieżzapominać,żejednązpodstawowychfunkcjiskryptorajest
czynnośćorganizowaniasekwencjidialogowych(E.Wąchocka,Autoridramat,Kato-
wice1999,s.463),którewyznaczają,wkontekściezaprezentowanychtutajrozwiązań,
