Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.OsiągnięciapierwszejkadencjiSejmuWielkiego(1788-1790)
19
koncyliacyjnychwzgodziezpowszechnieprzyjętymiproceduramipostępowania
parlamentarnegowypracowanorozwiązaniekompromisoweoograniczonejtermi-
nowoprorogacjisejmowejdo15grudnia25.Alewyniesionazobradzgromadzenia
wolapolitycznaniepodległościowozorientowanejzbiorowościposelskiejnarzecz
obaleniaRadyNieustającejiustanowieniaSejmunieustającegozdominowała
obradyparlamentarnewlistopadzie,doprowadzającuschyłkumiesiącadopo-
nownegoprzesileniapolitycznegoijeszczepoważniejszychporuszeńposelskich
niżtez6tegożmiesiąca.
Reasumującmożnapowiedzieć,żewydarzeniaparlamentarnez6listopada
itepozaparlamentarne,jakierozegrałysięwrezydencjimarszałkaStanisława
Małachowskiego,zakończyłysiępołowicznymsukcesemniepodległościowo
zorientowanejzbiorowościposelskiej.Determinacjapolitycznaprzenikniętej
duchemindependencjiszlachtydoprowadziładoprawnegouwierzytelnienia
podjętejdecyzjisejmowejz3listopadaozniesieniuDepartamentuWojskowego
RadyNieustającejiugruntowanianiepodległościowejorientacjiobradującego
Sejmu.Nieudałosięnatomiastwymusićnaówczesnychpodmiotachpolitycz-
nych,azwłaszczanaPuławianach,zgodynaustanowienieSejmunieustającego
rządzącego,jakozasadniczegopostulatureformatorskiegoziemiańskiejszlachty
naówczesnymetapieobradsejmowych.Naostatecznerozwiązanietejkwestii
czekaćjeszczetrzebabyłodopoczątkówgrudniapierwszegorokupracSejmu.
Niemniejsekwencjawydarzeńpolitycznychwyznaczanychprzez:obalenie
DepartamentuWojskowego3listopada,wzmiankowaneporuszeniaposelskie
iseparatystyczneobradysejmowezmarszałkiemStanisławemMałachowskimna
czelez6-8tegożmiesiąca,zadecydowaławsposóbzasadniczyodalszymtoku
pracparlamentarnych.Wydarzenia,októrychmowaprzesądzałyoniezawisłości
zewnętrznejRzeczypospolitejiutrwalałyją.Sejmwkroczyłnieodwołalniena
niepodległościowądrogęobrad,aniepodległościowozorientowanazbiorowość
poselskazespolonapoczuciemwłasnejrepublikańskiejtożsamościprogramo-
wejprzekształcałasięwszlacheckąformacjęparlamentarnąjakosamodzielny
podmiotpolityczny26,dobijającysięwspółdecydującej,obokPuławianikróla,
25
Wkonsekwencjinasesjisejmowejz15XI,naktórejrozpatrywanoówproblem,obroń-
camikoncepcjiSejmunieustającego(wwersjibezterminowychobrad),okazalisię,jaknaironię,
przybierającypostaćpatriotów,posłowiezwiązanizopcjąhetmańską(W.Szczygielski,Zbadań
nadpoczątkamiobradSejmuWielkiego,s.56).
26
Możnatupodnieśćfakt,żejeszczewlatachsześćdziesiątychXVIIIw.,jakprzyjmujesię
wliteraturzeprzedmiotu,średniaszlachta:nniebyłazdolnadowyłonieniawłasnegoruchupoli-
tycznego”(J.Michalski,PlanCzartoryskichnaprawyRzeczypospolitej,nKwartalnikHistoryczny”
1956,R.LXIII,nr4-5,s.42).
