Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.OsiągnięciapierwszejkadencjiSejmuWielkiego(1788-1790)
15
obradsejmowychipozanimnaterenierezydencjimarszałkaStanisławaMała-
chowskiegododalszejniebywałejeskalacjiwydarzeńpolitycznychocharakterze
niepodległościowym.Bezpośredniąichprzyczynąbyłoprzewlekanieoblaty
dotyczącejdecyzjisejmowejozniesieniuDepartamentuWojskowego,awięc
brakprawnegojejuwierzytelnienia.Wśródniepodległościowozorientowanej
zbiorowościposelskiejrodziłysięobawy,iżkrólwporozumieniuzambasadorem
rosyjskimdążydoswegorodzajureasumpcjipolitycznejpodjętejwdniu3listo-
padadecyzjisejmowejiutrzymaniaRadyNieustającejwrazzprzywróceniem
systemuprotekcjirosyjskiejnadPolską.Wtejsytuacjiobiemającemiejscepo
3listopadasesjesejmowe5i6tegożmiesiącaodbywałysięwniezwyklenapiętej
atmosferzepolitycznej.
SzlachtaakcentowałapotrzebępowołaniaSejmunieustającegomającego
zastąpićRadęNieustającą17,abywtensposóbdefinitywnieprzekreślićsystem
protekcjirosyjskiejnadPolską,aprotestambasadoraStackelbergawobronie
Radydodatkowospotęgowałnastrojepatriotycznewśródobradujących.Można
tuzwrócićuwagę,iżkierunekdziałań,naktórewkraczałSejmpozniesieniu
DepartamentuWojskowego,zgodnybyłzprzedsejmowymiwyobrażeniami
marszałkaStanisławaMałachowskiegowdecydującysposóbwpływającegoteraz
natokpracparlamentarnych.Towłaśniedesygnowanynamarszałkasejmowego
StanisławMałachowski,jużnaponaddwaipółmiesiącaprzedinauguracjąobrad
wypowiadającsięnatematplanówzbliżającegosięSejmu,pisał:nnieużyteczność
Radypoznaję…Sejmzaśustawicznywpełnejswejmocydokładniejinajuży-
teczniejzastąpiRadę”18.WykreowanieSejmunieustającegowmiejsceRady
Nieustającejstałosięwpoczątkachlistopadapriorytetowym,wwyobrażeniach
stanurycerskiegoproblememokreślającymszlachecko-republikańskątożsamość
postępowaniareformatorskiego,amarszałekStanisławMałachowskiokazywał
sięnajbardziejwiarygodnymwtejmierzewyrazicieleminteresówspołeczności
szlacheckiej.
17
StanisławAugustoceniał,iżnasesji5XI(przedwcześnieprzezkrólazakończonej)atmos-
ferarozpalonychemocjipatriotycznychbyłatakwielka,iżgdybywówczasdoszłodogłosowania
nadpowołaniemSejmunieustającego,to:npluralitaszapewne,aledwienieunanimitasnato
byprzyszła”.(StanisławAugustdoAugustynaDebolego,7XI1788r.ArchiwumGłówneAkt
DawnychwWarszawie(dalej-AGAD),ZbiórPopielów(dalej-ZP),417.Zob.niecowięcejna
tematrozgrywającychsięwydarzeńposesjiz3XI:W.Szczygielski,Sejmnieustający.Batalia
parlamentarnaojegourzeczywistnienieirolawżyciupolitycznymRzeczypospolitejuschyłku
XVIIIwieku,nPrzeglądNaukHistorycznych”2002,R.I,nr1,s.45in.53in.;idem,Zbadańnad
początkamiobradSejmuWielkiego,s.35in.
18
StanisławMałachowskidoMichałaPoniatowskiego,prymasa,18VII1788r.,[w:]E.Ma-
chalski,op.cit.,s.169.
