Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
wianegoproblemu-zkognitywistyki(zauważmy,żewszystkiewymienionenur-
tybadawczełączyfaktichzainteresowaniaspołecznymikulturowymwymiarem
komunikacjijęzykowej).Mówiączaśodyscyplinachnaukowych,trzebabadania
teusytuowaćnapograniczuniektórychteoriijęzykoznawczych,wtymstarszych
inowszychujęćzfilozofiijęzyka,orazteoriiliteratury.Takaintegracjaizarazem
poszukiwaniestycznościwobrębiesiostrzanychnaukfilologicznychmająnacelu
jaknajdokładniejszerozpoznanierzeczonegogatunku,opisjegowłaściwości
(tekstowychipozatekstowych),mechanizmówustanawianiasensu,atakżemiej-
scaifunkcjiznakównajistotniejszychdlaświadomościhistorycznejChorwatów
iSerbów.Znakitepełniąwichkulturach-iwbadanychtutajnarracjachhisto-
rycznych-funkcjesłówsztandarowych(zob.Pisarek2008).
Wmyśltakiegomodeluzjawiskasemiozy,awięcumysłowejkorelacjinośnika
znakuzjakimśfragmentemrzeczywistościpozaznakowej,zwanymprzedmiotem
odniesienia,niesprowadzająsięwyłączniedojednostekleksykalnychanidoich
bardziejkompleksowychkombinacji.Semiozawystępujenawielupoziomach
organizacjitekstowej,gdyż,jakodnotowałwswoimczasieRomanJakobson,
nWszystkiezjawiskajęzykowe-odnajmniejszychskładnikówdocałychwypo-
wiedziiwymiany-działajązawszeitylkojakoznaki”(Jakobson1989:67).We
wspomnianymjużopracowaniu(Czerwiński2011b)dowiodłem,żecharakter
znaczącymarównieżgatunekistyl.Tutajrozważęsemiotycznycharakterwielu
mechanizmówtekstotwórczychorazznakówstanowiącychcentrasemantyczne
dyskursuhistorycznego.Niebędęjednakzjawiskjęzykowychredukowałwyłącz-
niedouniwersumtekstu(choćtotekstjesttutajpunktemwyjścia),lecz
-wśladzamodelemsemiotycznym-odniosęjedouniwersumkultury,
zgodniezprzekonaniem,żesłowazastępująpewnestanyrzeczypochodzą-
cezpozaznakowejrealności.TakiezastępowanienazywamzaPeirce’emsemio-
zą.Semiozajednakże-ponieważjestdziałalnościąumysłuludzkiego,awięcma
charakterpodmiotowy-odciskapiętnonasłowach,wrezultacieczegosąone
zasobemwiedzyorzeczywistości,czylinzmagazynowaną”wjęzykuwiedzą(Do-
roszewski1970:156),lub-inaczejrzeczujmując-stanowiąnzbiorowąpamięć
użytkownikówjęzykainośnikwiedzyzawartejwświadomościspołecznej”(Gaj-
da2004:21).Nieinteresujemniewięcjęzykjakosystem(langue),leczjakojego
konkretneaktualizacjejęzyka(parole),ujmowanewwielowymiarowejrzeczywi-
stościkulturowejispołecznej(dyskurs).Jużchoćbyztegopowoduproponowa-
neujęcienawiązujerównieżdotartusko-moskiewskiejszkołysemiotykikultury,
zwłaszczazaśdorefleksjiBorisaUspienskiego(Uspienski1998)iJurijaŁotmana
(Łotman,Uspienski1977[1971]),dokoncepcjiUmbertaEco(Eco2009[1976])
idonowoczesnej-zorientowanejantropologicznie-tekstologii(Bartmiński,
Niebrzegowska-Bartmińska2009;Witosz2009).
WeWprowadzeniuzapoznajęczytelnikazmodelembadawczym,rozwijanym,
jakjużwspomniałem,wciąguostatnichlat,zwłaszczawkilkupublikacjachocha-
rakterzeteoretycznym(zob.Czerwiński2006,2007,2008a).Wskazujęnajważ-
