Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7.Odmianasnunprawdziwego”—sennrewelacyjny”,objawienienieprzyszłychwydarzeń,leczprawd
zinnegoniżludzkarzeczywistośćwymiaru,sprawnormalnieukrytychprzednwzrokiemludzkiej
źrzenice”6.
Należydodać,żetwórcystaropolscy,wtymKochanowski,szczególnąwartośćnada-
walisnomśnionymwewczesnychgodzinachporannych,uprogudnia.Jaksłusznie
zauważyłaOtwinowska,nSnyprawdziwe(znaczące,wróżebne,objawieniowe)mająna
ogółmiejsceoświtaniu,tużprzedocknięciemsię”7.
JerzyKroczakpoddałoglądowisnyobecnewbarokowejepiceheroicznejodGofre-
daalboJeruzalemwyzwolonejPiotraKochanowskiegopoprzezOblężenieJasnejGóryaż
poTransakcyjęwojnychocimskiejWacławaPotockiego8.
PrzedmiotembadańznawcówliteraturydawnejstałsięteższczególniewierszStani-
sławaHerakliuszaLubomirskiegoSomnius,Fortuna.Invidia.Somnidescriptio9.Badaczy
zaciekawiłaszczególniemitologicznagenezawizjiwywiedzionejzobrazujaskiniHypno-
sa,jakteżwypełniającająauraciszyispokoju,nakreśloneprzezOwidiuszawMetamor-
fozach.Ucznidążylidorozpoznaniabarokowejrenarracjiobrazutegomiejsca.
TematykąonirycznąwdobieromantyzmuzajęłasięMariaPiasecka,któraprze-
badałazagadnienie,koncentrującsięnatwórczościAdamaMickiewicza,JuliuszaSło-
wackiegoiZygmuntaKrasińskiego.Badaczkęinteresowałarelacjamiędzydoznaniem
indywidualnymadoświadczeniemzbiorowym,ciągłośćsnuczyteżbardziejjejbrak.
Przedmiotemobserwacjiuczyniłasenjakomateriębiografii,jakteżjegofunkcjonowa-
niewkontekściemiłościiprzyjaźni(Kraszewski).Zajęłasiętakżewpływemsnówna
kształtowaniewielkichwizjidramatycznychuSłowackiego.Udziałsnuwformowaniu
mistycznymobrazówobecnychwtwórczościMickiewiczarównieżstałsięprzedmio-
temoglądubadaczki,któraobjęłarozważaniamiDziadywieszcza10.
Modelomoniryzmuwliteraturzepo1863rokupoświęciłauwagęAnetaMazur.
Dostrzegła,żepowstawałyonepodwpływemustaleńówczesnejnauki.Obecnebyły
wpoezjimiędzyinnymiAdamaAsnyka,MariiKonopnickiej(snywizyjno-symbolicz-
ne),aleteżHenrykaSienkiewicza(wopowiadaniuUźródła,Niewolatatarska,noweli
Latarnik),BolesławaPrusa(międzyinnymiFaraoniWidziadła),KlemensaJunoszy
Szaniawskiego,AdolfaDygasińskiegoiinnych11.
6B.Otwinowska,dz.cyt.,s.400–401.
7Tamże,s.404.
8Zob.J.Kroczak,„Senmisięudał…”—owizjachsennychwepicebarokowej,nActaUniversitatisWra-
tislaviensis”no2239,nPraceLiterackie”2000,t.38,s.53–68;tenże,Oliterackichsnachmitologicznych
zWiekuXVII,nMeander”2000,nr5,s.411–416.
9A.Karpiński,Somnius—Fortuna—Invidia.Problemytekstuiautorstwa,nOgród”1994,nr1,s.7–29;
M.Prejs,TajemnicaArkadyjskiejgroty,nBarok”1994,nr1,s.85–94;J.K.Goliński,Barokoweigraszki
zHypnosem(„Somnidescriptio”—tajemnicesnów,ogrodów,gabinetów),nOgród”1994,nr1,s143–172;
A.Gurowska,Somnius,Fortuna.Invidia.Somnidescriptio—„zakryteprzedźrenicąnaszą”znaczeniebaro-
kowegotekstu,nTekstyDrugie”2003,nr1,s.74–88.
10M.Piasecka,Mistrzowiesnu.Mickiewicz—Słowacki—Krasiński,Wrocław1992.
11A.Mazur,Tematyonirycznewliteraturzepolskiejporoku1863.Przeglądproblematykinawybranych
przykładach,nPamiętnikLiteracki”1990,z.1,s.25–53.
~10~
