Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
oniryczneodujawnionychweposachHomera,wmyśliHipokratesa,anastępnieHe-
raklita,Parmenidesa,Platona,poArtemidoraiMakrobiusza.Zajęłasiętakżetradycją
snuwkulturzejudaizmuiwchrześcijaństwie,zwracającbacznąuwagęnaobrazsnu
wBibliioraztradycjeimetodyichinterpretacji,jakteżwykładteoriisennychOj-
cówKościołaodTertuliana,poprzezAugustyna,poGrzegorzaWielkiego.Zagożdżon
uwzględniłatakżeteorięwieszczychsnówFilonazAleksandrii,przybliżyłaśrednio-
wiecznekoncepcjeoniryczne,jakteżzajęłasięprzykładowymiopisamisnówwlitera-
turzezachodnioeuropejskiejepokiśredniowieczaorazonirycznymiwizjamiwpolskiej
hagiografii,kaznodziejstwie,kronikachipoezji1.
ObrazowisnuwliteraturześredniowieczapoświęciłarównieżuwagęTeresaMicha-
łowska,którazajęłasięwybranymiaspektamipolskiejonirologiiinspirowanejtekstami
zachodnioeuropejskimi,symbolikąwizjisennychutrwalonychwdziełachhagiograficz-
nych(wżywotachśw.WojciechaJanaKanapariuszaiBrunonazKwerfurtu),relacją
międzysomniumavisionesisnamizłowróżbnymi2.Średniowiecznymwizjomzaświatów
uwagępoświęciłtakżeJacekSokolski,któryukazał,jakpostrzeganojewtrzechodsło-
nach,czylijakopiekło,przedsionekniebairajczyteżnoweJeruzalem3.
ZkoleiczęśćpracyZagożdżon,poświęconamotywomsenilnymdobyrenesan-
su,dotyczyutworuFilipaKallimachaPraefatioinsomniariumLeonisTusciphilosophi,
teoriisnówMarciliaFicinaiGirolamoCardo,jakteżkronikMarcinaBielskiego,
MaciejaStryjkowskiego,ŻywotówfilozofówBielskiego,SnuoróżnościFortunyiCnoty
JanaDantyszka,ŻywotuJózefaMikołajaReja,tragediiCastusJosephSzymonaSzymo-
nowica,powiązańztopikąonirycznąWizerunkuwłasnegożywotaczłowiekapoczciwego
RejaorazsymbolikisenilnejwtwórczościJanaKochanowskiego4.
Osobnozainteresowanieuczonychwzbudziłymotywysenilnewpisarstwiewiesz-
czazCzarnolasu5.AnalizującjeBarbaraOtwinowskawskazałasiedem,któremożna
odnaleźćrównieżwinnychdokonaniachstaropolskichmistrzów:
1.Homeryckimitodwubramach,przezktórewydobywająsięsnyprawdziweinieprawdziwe,tojest
wróżebnelubniewróżebne,czyliopowieśćobramierogowejibramiekościanej;
2.Mitobraterstwieśmierci(Tantalos)isnu(Hypnos);
3.Świadomośćsnuijawylubpoczuciezatartejpomiędzynimigranicy;
4.Czasśnienia,zwłaszczasnówowalorzepoznawczym;
5.Senjakoodpoczynek,uśpienie;
6.Iluzje,nieprawdziwewyobrażenia,rojenia(najawie);
1J.Zagożdżon,Senwliteraturześredniowiecznejirenesansowej,Opole2002,s.37–86,163–200.
2T.Michałowska,ŚnićwśredniowiecznejPolsce,[w:]Wyobraźniaśredniowiecza,red.T.Michałowska,
Warszawa1996,s.235–258.
3J.Sokolski,Obrazpiekła,czyśćcainiebawrenesansowejibarokowejliteraturzepolskiejwobectradycji
średniowiecznej,Wrocław1994.
4J.Zagożdżon,dz.cyt.,s.201–310.
5B.Otwinowska,SenwpoezjiJanaKochanowskiego,[w:]JanKochanowski1584–1984.Epoka.Twórczość.
Recepcja,red.J.Pelc,P
.Buchwald-Pelcowa,B.Otwinowska,t.1,Lublin1984,s.399–413.
~9~