Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„PuNKTWyjśCIa”
|
15
orozróżnieniumiędzytym,costałe,itym,cozmienne.Nagrun-
ciefilozofiiJungowskiejkwestiętępowiązaćmożnazproblemem
historycznościarchetypu.Jungniesformułowałostatecznejiwy-
czerpującejdefinicjitegopojęcia(amówiącściśle–formułował
jąróżniewróżnychswychpismach),dlategoteżpytanie,czyar-
chetypjestabsolutniepozaczasowyiniezmienny,czyteżpodlega
przemianomwprocesiehistorycznym,pozostaćmusiotwarte6.Do
koncepcjiJungawrócęwrozdzialetrzecim,tuzaśchciałbymprzy-
pomniećmyślEliadego,którytwierdził,żeWkażdaistotahistorycz-
nanosiwsobieznacznączęśćczłowieczeństwasprzedHistorii.
[…]Sny,snynajawie,obrazytęsknot,pożądań,zapałówitp.–
wszystkotosiły,któreprzenosząistotęludzką,historycznieuwa-
runkowaną,wświatduchowynieporównaniebogatszyniżzamknię-
tyświat«chwilihistorycznej»”7.
Jeszczeinaczejtekwestieoświetlićmożeproblemkreatywności
śniącegopomiotu.Rodzisiębowiempytanie,jakpogodzićroman-
tycznąkoncepcjęsnuiwyobraźnijakosiłtwórczych,rewelatorskich,
wykraczającychpozarzeczywistośćzastaną–zpoglądamimyślicie-
lidwudziestowiecznych,lokalizującychmateriałsnuatowbiogra-
fiiśniącego,atowskładnicytreścikolektywnych,atowdziedzic-
twiekulturowym.Aprzecieżzdecydowanawiększośćteoretyków
ibadaczysnów–takWidealistów”,jakWrealistów”–zdajesiędo-
strzegaćwsnachobszarszczególniewartościowejaktywnościtwór-
czejczłowieka–aktywności,którapozwalaprzełamaćimpasżycia
codziennegoipchnąćjenanowe,uzdrawiającetory.Niesposóbwy-
mienićsetekstudiównatematsnówpomocnychwrozwiązywaniu
problemówbądźsnówjakoartystycznychczynaukowychinspira-
cji8.(KreatywnewłaściwościsnudobitniepodkreślałErichFromm,
twierdząc,iżweśnieWmożemybyćmniejinteligentni,mniejmądrzy
imniejobyczajni,leczmożemytakżeokazaćsięlepsiimądrzejsi
niżwżyciunajawie”9).Podmiotmarzeniasennegowymykasięza-
temopisowirównieżiztegopowodu,żewydajesięrozpiętypomię-
dzykoniecznościąrepetycji(wspomnień,przeżyć,mitów,archety-
pów)apostulatemoryginalności.
Paradoksalniejednak,kreatywnyaspektsnusprawia,żeśniące
Wja”–pomimowszystkichkłopotówzjegouchwyceniem–zysku-
jeszansę,byobjawićsięsamemusobie.Taylordowodzi,żeodcza-
