Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
(narodycywilizowane).ByłotowięcwywyższeniezbiorunormstworzonychwEu-
ropie8.Wtensposóbpowstałczęściowozafałszowanyobrazprawamiędzynarodo-
wego.Byłonimwrzeczywistościregionalnemiędzypaństwoweprawoeuropejskie,
niezależnieodtego,żewpewnymmomencienormyrządzącestosunkamimiędzy
europejskimipaństwamijużwswejtreścitakiejednoznacznieeuropejskieniebyły.
Owszem,towłaśniewEuropiewpołowieXVIIw.pojawiłasięgruparów-
nychiaktywnychwobecsiebiepodmiotów,posiadającychfaktycznerelacjepoli-
tyczneopartenakonstrukcjachprawnych.Wtedyteżwywiązałsiętrwałyobrót
prawnyopartynaprzekonaniu,żeregułyprawa,niezależnieodichźródła,wiążą
strony,aichnaruszeniespotykasięzpotępieniem(sankcją).Jednakniewątpliwie
takiepostrzeganieprawamiędzynarodowego,najprostszeinajbliższedoktrynie
XIXiXXw.,niejestjużadekwatnezczterechpowodów.Pierwszetrzypodkreślił
W.G.Grewew1982r.wartykulept.VomeuropäischenzumuniversellenVölkerrecht.
ZurFragederRevisiondeseuropazentrischenBildesderVölkerrechtsgeschichte.Sąto:
•
upadekdogmatuongrocjańskimojcostwie”prawamiędzynarodowego;
•
udowodnienieistnieniaprawnychregułpostępowaniawrelacjachmiędzy
podmiotamipolityczno-terytorialnymiwewszystkichzorganizowanych
wspólnotachnacałejziemi,choćoczywiścienaróżnympoziomierozwoju;
•
istnienielicznychzwiązkówmiędzytymisystemami,przynajmniejniektó-
rymi,wszczególnościmiędzyprawemmiędzynarodowymAzjiiEuropy.
Dziśjużwszyscygodzimysięztym,żeGrocjuszjedynieuporządkował
myślirzymskieipracescholastykówhiszpańskich,atraktaty–zarównotezawarte
wMünsteriOsnabrück(1648r.),jakikolejnetraktatypaństweuropejskichuznane
zafundamentyiuspublicumeuropaeum,tj.traktatzMadrytu(1657
,1670r.),trzy
traktatyzNymwegen(1678/1679r.),dwatraktatyzRyswick(1697r.),traktat
zUtrechtu(1713r.),zRatstadt(1714r.),zHagi(1717r.),zLondynu(1718r.),
zWiednia(1738r.),zAachen(1748r.),zMadrytu(1750r.)izParyża(1763r.),
adotegogwarantowaneprzezWielkaBrytaniętraktatyzawartemiędzyHiszpanią
aPortugalią(1668,1715,1761r.)orazmiędzyFrancjąaPortugalią(1713r.),atakże
polsko-szwedzkitraktatzOliwy(1660r.)–jedynienadałyprocesowibudowy
prawamiędzynarodowegoformalnepodstawy9.
8
Porównaj:O.Yasuaki,WhenwastheLawofInternationalSocietyBorn?AnInquiryofthe
HistoryofInternationalLawfromanIntercivilizationalPerspective,nJournaloftheHistoryofIn-
ternationalLaw”2000,t.2,nr1,s.2–3.
9
Tekstyoryginalneztłumaczeniem(ang.iniem.)większościznichznajdziemyw:W.G.Grewe
(red.),FontesHistoriaeIurisGentium,Berlin–NewYork1995,t.2,s.183–278.Pozostałenastronie
295inast.,atakżenastronie673inast.
19
2019-Muszyński-Siła,norma,idea.indd19
31.07.201910:05:15
