Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
podmiotamitychcywilizacji.Możnatozinterpretowaćtak,żewhistoriidostrzega
istnienienkilkuświatów”,któreniebyłyzesobąpowiązaneżadnymirelacjami,
amniejlubbardziejintensywnestosunkimiałycharakterwewnątrzcywilizacyjny.
Sątodlaniego:cywilizacjachińska,europejskaiislamska.
Dlamnierozumowanietoniejesttrafnezdwóchpowodów.Popierwsze,
oilemożnabyłobyzaakceptowaćtospojrzeniewstosunkudodwóchpierwszych
cywilizacji,otylewspólnotaislamskanietworzyłaswychnormnazywanychprzez
nasnmiędzynarodowymi”narzeczrelacjiwewnętrznych.Wręczprzeciwnie.Były
toregułydlaaktywnościzewnętrznejiregulowałyjedynązeznanychformtych
kontaktów–wojnę(dżihad).Teregulującerelacjewewnętrznedar-al-islamnie
byłynmiędzynarodowe”.Nawetpojawieniesięwielukonstrukcjipolitycznych
wewnątrzwspólnotyislamskiej,wnastępstwieczegozaadaptowanopewnenormy
siyardorelacjinatympoziomie,niełamiątejzasadniczejcechyprawamiędzy-
narodowegoislamu.
Podrugie,Yosuakizatrzymałsięwrozważaniachwpołowiedrogi.Dla
piszącegooprawiemiędzynarodowymzperspektywyhistorycznejjestjasne,że
uniwersalizm(wrozumieniuświatowym)jestjedynieepizodem.Wynikatozfaktu,
żenormyrelacjimiędzypaństwowych,awcześniejużywanemiędzywspółistnie-
jącymiplemionami,narodamiiinnymiformamiwspólnotpolitycznych,istniały
przezwiekiwformietypowejdlaregionugeopolitycznego.Itoniezależnieod
tego,jaktakiregionzdefiniujemy.Niezawszemusitobyćcywilizacja.Owszem,
normymogłybyćnarzędziemdobudowyzwiązkówkończącychsiękulturową
hegemoniąjednegozpodmiotówizbudowaniemcywilizacji,jakwprzypadku
pewnegookresurelacjichińsko-mongolskich,aleniemusiały.
Niematuanalogiiświatowej.Normyprawamiędzynarodowego,takczasów
starożytnych,jakipóźniejszych,miałyczęstocharakternarodowy,plemienny,mię-
dzyklanowy,anawetmiędzyrodzinny.Wszystkozależałoodpoziomu,naktórym
terelacjezewnętrzneprowadzono11.Tworzonojenietylkowdialogufunkcjonują-
cychtampodmiotów,aleczęstojednostronnieisamodzielnieprzeztepodmioty.
Byłyztejperspektywynormamikrajowymi,stworzonyminaużytekzewnątrz-
państwowy.Itakjakdziśodnosiłysięzarównodocudzoziemcówprzybywających
naterytoriumpaństwaczyplemienia,jakidorelacjiplemienno-państwowych.
Ciekawejestteż,żeprzezdługiczaspowstawaływróżnychregionach
świata,niezależnieodsiebie,boregionytenietylkonieutrzymywaływzajemnych
11
R.Numelin,TeBeginningsofDiplomacy.ASociologicalStudyofIntertribalandInternational
Relations,NewYork1950,s.64.
21
2019-Muszyński-Siła,norma,idea.indd21
31.07.201910:05:16
