Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Ideefilozoficzneleżąceupodstawrzeczywistościprawno-politycznej
czerpałteżobficiezrzymskiegoiusgentium.Wtakimkształciepowstałeprawo
narodówzostałousankcjonowanewpraktyce171.
Grocjuszauznajesięzapostaćtworzącąpodwalinypodnaukęnowożytnego
prawanaturalnegowEuropieXVIIw.Nowetrendywytyczyłonwswymfun-
damentalnymdzieleDeiurebelliacpacislibritres.Dotegomomentuwhistorii
doszukiwanosięnormprawamiędzynarodowegowrozważaniachfilozoficznych,teo-
logicznychczyprawnonaturalnych.UGrocjuszajestodwrotnie–ztraktatuoprawie
międzynarodowymbadaczewywodząszeregnormnowożytnegoprawanaturalnego.
Doktrynawspółczesnauważa,żenowością,jakąGrocjuszstworzył,jestprzede
wszystkimodrzucenie–ślademnaukprotestanckich–tzw.teoriiudziałuprawa
naturalnegowprawiewiecznym.OczywiścierelacjamiędzyBogiemaprawem
naturalnymniepodlegałażadnejdyskusji,ponieważprawotouznawanozawolę
Boga.ZresztąnakońcuprzedmowyautorskiejGrocjuszadoTrzechksiągowojnie
ipokojuznajdujesięclausulasalvatoria,gdzieczytamy:n[ł]jeśliwksięgachmo-
ichpowiedziałemcokolwiekniezgodnegozpobożnością,zdobrymiobyczajami,
zPismemŚwiętym,zjednomyślnymstanowiskiemKościołaChrześcijańskiegolub
zprawdąwjakiejkolwiekpostaci–niechajsiętouważazaniepowiedziane”172.Ozna-
czałoto,żeGrocjuszwotwartykonfliktzBogiemireligiąwchodzićniezamierzał.
JednakGrocjuszwDeiurebelli,zresztąinaczejniżwinnychswychdziełach,
przyjąłpostawęobiektywistycznąiintelektualistyczną,uznającwynikanieprawa
naturalnegozwewnętrznychzasadczłowieka,znakazówjegorozumu173.Jeśli
odrzucisięteorięoudzialerozumuczłowiekawrozumieboskimwdrodzestwo-
rzenia,toprawonaturalneistniejeautonomicznie,nawetgdybyBoganiebyło174.
DlaBierzankaniejesttujasne,czyGrocjuszdokońcazwiązekprawanaturalnego
zBogiempodważał,alepodkreśla,żeniewątpliwieewentualnybrakBoganie
oznaczałdlaniegokońcaprawanaturalnego,ponieważwywodziłjeznakazów
rozumuispołecznejnaturyczłowieka.Tymsamymprawonaturalnestanowiłodla
Grocjuszadefactozbiórzasadogólnych,katalogistniejącyponadróżnicamikulturo-
wymi,religijnymiczynarodowymi.Jestwięcniezmienne,racjonalneipowszechne.
171
A.S.Hershey,HistoryoftheInternationalLawsincethePeaceofWestphalia,nAmerican
JournalofInternationalLaw”1912,t.6,nr1,s.32.
172
H.Grocjusz,Trzyksięgiowojnieipokoju,tłum.R.Bierzanek,Warszawa1957,s.81.
173
J.Hervada,Historiaprawanaturalnego,Kraków2013,s.173.L.Oppenheim,International
Law,London–NewYork–Toronto1948,s.89(ed.H.Lauterpacht).
174
Patrz:R.Bierzanek,Wstęp,w:H.Grotius,Trzyksięgioprawiewojnyipokoju,Warszawa
1957,s.20.
59
2020-Muszyński-Siła,norma,ideaT.2.indd59
2020-05-2116:12:59
