Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Ideefilozoficzneleżąceupodstawrzeczywistościprawno-politycznej
prawanarodówwywodzącąsięzprawanaturalnegobyładlaniegozasadarówno-
ści.Polegaonanatym,żeniewolnożądaćwięcejniżto,cosłuszne181.Wreszcie
Grocjuszprzypominałwtejpozycjiodobrejwierze,swobodziezawieraniaumów,
solidarnościpaństweuropejskichitp.182
Skonsolidowanyukładstosunkówmiędzynarodowych,wgGrocjusza,opie-
rałsięnapodmiotowościsuwerennychpaństworaznazasadzieichciągłości
prawnej,itoniezależnieodzmianyustroju.Państwobyłoefektemntowarzysko-
ści”ispołecznejnaturyczłowieka,któryjestpredestynowanydożyciawpokoju,
bezkonfliktów,doskonałymzwiązkiemwolnychludzi.Państwomazapewnić
ludziomfundamentykoegzystencji:własnośćprywatną,dotrzymywanieumów,
odpowiedzialnośćiściganieprzestępców.Fundamentempaństwowościbyłaumowa
społecznaizwierzchnictwonarodu.Przyjęcietejostatniejzasadypozwalałomu
twierdzić,żezobowiązaniazaciągnięteprzezwładzerepublikiprzechodząnakróla,
iodwrotnie,poewentualnejzmianieustroju.Wyjątekstanowiązobowiązaniaściśle
związanezdanąformąpaństwowości183.
Grocjuszprzenosiłteżdosystemuprawamiędzynarodowegocałerzymsko-
cywilistyczneelementyprawa,znacznieszerzejniżGentilis,czymuwarunkował
jegokształtnadługiewieki.Tymsamymnarodynawzórjednostekmogłyzawierać
zesobąumowy.
Stworzyłtakżesystematykęprawamiędzynarodowego(prawowojnyiprawo
pokoju)orazsystematykęjegoźródełiichrelacjewzajemne.Uznawałdwaźródła
prawamiędzynarodowego:prawonaturalneiboskieprawaorazobyczajeimil-
cząceporozumieniasuwerennychpaństwlubwładców(iusvoluntarium).Jed-
nak,zdaniemGrewego,opierałobowiązywanietegoostatniegonawspomnianej
jużwyżejprawnonaturalnejnormiepactasuntservanda.Państwasą,wgniego,
nierozerwalniezwiązaneswązgodąudzielonąmilczącolubwyraźnie(cumius
naturaesitstarepactis)184.WtensposóbGrocjuszpowiązałdwasposobymyślenia
oprawienarodów–myślstarożytnychstoików,dlaktórychbyłotonwtórne”
prawonaturalne,zeszkołąhiszpańskichscholastyków,opierającychjenawoli
narodów.Miałoto,wgniego,zapewnićkompletnąskuteczność,którejkażdeze
181
J.Gilas,Prawomiedzynarodowe,Toruń1995,s.67.
182
K.H.Simmonds,HugoGrotiusandAlbertoGentili,nJahrbuchfürinternationalesRecht”
1957–1958,t.8,s.88.
183
Patrz:R.Bierzanek,Wstęp,w:H.Grotius,Trzyksięgioprawiewojnyipokoju,Warszawa
1957,s.27.
184
W.Grewe,EpochenderVölkerrechtsgeschichte,Baden-Baden1984,s.231.
61
2020-Muszyński-Siła,norma,ideaT.2.indd61
2020-05-2116:12:59
