Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Wyjścieześredniowiecza.Prawomiędzynarodowewczasachwielkichodkryćgeograficznych…
nietylkosuwerennośćnarodówpogańskich,aleiichprawowłasnościdobogactw
naturalnychimieniaprywatnego.JakpiszeGrewe,powodembyłoumiejsco-
wienieprzymususankcjonującegoprawomiędzynarodoweniewwoliludzkiej,
alewnormachzwyczajuwynikającychzprawnychregułwspółżycialudzkości192.
Trudnosięwtympunkcieznimzgodzić.Wrzeczywistościpowodybyłychyba
prostsze.Tepaństwapogańskie,któremożnabyłopodbićizawładnąćnimijakores
nullius,jużpodbito.Pozostałebyłyzbytsilne,wymuszonowięczmianękoncepcji
narzeczkoegzystencji.Potwierdzatodoktryna,kiedyprzypomina,żepraktyka
konkwistyipółnocnoamerykańskichodkryćbyłainna.Odrzucałapodmiotowość–
przynajmniejsłabych–autochtonów,choćniktnieopierałjużwładztwawsposób
otwartynapodboju.Natomiastpotwierdzeniepodmiotowościwidocznebyłowre-
lacjacheuropejsko-azjatyckich.Tamjednakzetkniętosięzrozwiniętymispołeczno
-polityczniecywilizacjami193.Izbytsilnymi,bywXVI–XVIIw.zająćjezbrojnie.
Wrelacjachmiędzypaństwowychciągleistniałamożliwośćinterwencji.Dok-
trynapodkreśla,żeoczywiścieniebyłototakjednoznacznejakwśredniowieczu,
aleniebyłojeszczejasnychregułzakazujących.Wpływałanatorównieżstruktura
wyznaniowapaństwtejepokiiróżnezwiązkihoryzontalnemiędzygrupamispo-
łecznościnarodowych.Podstawowąprzesłankąuruchamiającąprawodointerwen-
cjibyłypowodyreligijne.WspierałtonawetBodinczyGentilis.Podobnie,choć
mniejjasno,sugerowałtoGrocjusz194.Itakabyłapraktykapaństwtegookresu.
Nawetwojnatrzydziestoletniabyławojnąmiędzykatolikamiaprotestantami195.
Koniecfunkcjonowaniatejzasadyprzyniosłytraktatywestfalskie,zastępującją
prawemochronymniejszościreligijnychnabazietraktatowej.
Dopuszczanoteżinterwencjeopartenainnychpodstawachniżreligia.Höf-
fnerprzypomina,żenawetVitoriaprzyznawałwładcyhiszpańskiemuprawodo
usuwaniaksiążątwNowymŚwiecie,którzyprzeznaruszanieprawludzi,ludzkie
192
W.Grewe,EpochenderVölkerrechtsgeschichte,Baden-Baden1984,s.174.
193
W.Grewe,EpochenderVölkerrechtsgeschichte,Baden-Baden1984,s.174–175.Patrzteższerzej:
Ch.Alexandrowicz,TreatyandDiplomaticRelationsbetweenEuropeanandSouthAsianPowersin
theSeventeenthandEigteenthCenturies,nRecueildescoursdel’académiededroitinternational”
1960,t.100,s.297inast.orazs.309inast.
194
W.Grewe,EpochenderVölkerrechtsgeschichte,Baden-Baden1984,s.174–175.Patrzteższerzej:
Ch.Alexandrowicz,TreatyandDiplomaticRelationsbetweenEuropeanandSouthAsianPowersin
theSeventeenthandEigteenthCenturies,nRecueildescoursdel’académiededroitinternational”
1960,t.100,s.297inast.orazs.309inast.
195
Patrzszerzej:G.Butler,S.Maccoby,TeDevelopmentofInternationalLaw,London–New
York–Toronto1928,s.69.
64
2020-Muszyński-Siła,norma,ideaT.2.indd64
2020-05-2116:12:59
