Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WSTęP
cjonowaniewświecie,powinnaprzygotowywaćichdoedukacjijakosta-
łegoelementuichżycia.Dlategokształcenienastawionenazdobywanie
wiedzyiumiejętnościzzakresuróżnychprzedmiotównauczanianiejest
wystarczająceibyćmożemniejistotneniżwychowanie,rozumianejako
oddziaływanienawszechstronnyrozwójosobowości,anawet–jeszcze
ogólniej–jakowspomaganierozwojuwychowanka(zob.Śliwerski1998,
s.27).Czywspółczesnaszkołajestnatogotowa?Zapewnenie(zob.np.
Dudzikowa2001),dopókipozostanieinstytucjąpodporządkowanąwła-
dzypaństwowej,zcentralnieokreślonymiplanamiiprogramamina-
uczania,egzaminamizewnętrznymiirozporządzeniamiministerialnymi
ustalającymi,corazbardziejbiurokratycznie,ramyjejfunkcjonowania.
Iniewielepomogłooddaniepewnychprerogatywzwiązanychzzarzą-
dzaniemszkołamisamorządomterytorialnym.Możebyćjednakinaczej.
Iwprzeszłościbyływprowadzane,iobecnieistniejąalternatywnewizje
szkoły,bardziejdostosowanedopodejmowaniawyzwańwspółczesno-
ści(zob.np.Gołębniak2004,s.98–122;Kuźma2005,s.95–121).Fakt,że
możnasięodwołaćdoróżnychźródełinspiracji,dajenadziejęnazmianę
wprzyszłości.Jestrównieżdrugieźródłonadziei,któramożebyćurze-
czywistnianajużwteraźniejszości,asąnimsaminauczyciele.
HenrykaKwiatkowska(2008,s.158–170)wymienianajważniejsze,
wzajemniepowiązane,wyznacznikiswoistościpracypedagogicznejna-
uczyciela:
–interakcyjność,
–niepowtarzalność,złożonośćikontekstowośćsytuacji,wktórezaan-
gażowanyjestnauczyciel,
–intelektualnycharakterdziałańpraktycznych,
–odpowiedzialnośćetycznązwiązanązwłasnymdziałaniem.
Nauczycielpracujedlaludziiwśródludzi.Codzienniewchodzi
wbezpośrednieinterakcjezuczniami(częstoteżzinnyminauczyciela-
miipracownikamiszkołyorazrodzicamiuczniów),askutecznośćjego
działańzależyodjakościkomunikowaniasięzarównowrolinadawcy,
jakiodbiorcy.Istotąnauczaniaiwychowania,awięcpodstawowych
zakresówdziałalnościnauczyciela,jestefektywneporozumiewaniesię
wzakresie:przekazywaniawiedzy,motywowaniauczniów,oceniania,
wprowadzeniaiutrzymaniaładuidyscyplinywklasie,tworzeniaemo-
cjonalnegoklimatusprzyjającegorozwojowiuczniów,oddziaływania
nazachowanieipostawywychowanków.Nauczycielpracujezwieloma
uczniami,zktórychkażdyjestindywidualnościązkrótką,alezróżnico-
wanąbiografią,ukształtowanąwinnymspołecznymkontekście(rodzi-
ny,środowiskalokalnego,gruprówieśniczych,mediów).Topowoduje,
żekażdainterakcjatworzyniepowtarzalną,częstonieprzewidywalną
