Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
JanSzałański
Osiągnięcieobucelówresocjalizacjipenitencjarnej,określonychprzezH.Ma-
chela,wświetlepowyższychuwagjestmożliweprzezjednostkipreferującenadal
adaptacjęasymilatywnąbądźakomodatywną,tylkoniecomniejskrajne.Nieosiągają
onetrwalszejhomeostazyspołecznej.
Cel,,minimum’’icel,,maksimum’’resocjalizacjipenitencjarnejniezakładają
moralnejpoprawyskazanego,jegogłębszejprzemiany.Motywemdoichosiągnięcia
możebyćsłabnącaaktywnośćprzestępczaiogólnakondycjaskazanegooraz
dostrzeżenieprzezniegopozawięziennychmożliwościżycia(urządzeniajej).
Niekiedydostrzeżenietakiejopcjiułatwiaprzypadkowaokazja,takanp.jak
uczestnictwowjakiejśpielgrzymce.Takiesameokazjemogąpowodowaćbardzo
zróżnicowanezachowania.Jedenzeskazanychpodejmie,,resocjalizację’’sprowa-
dzającąsiędodoraźnegourządzeniasięnawolności,ainnyzdobędziesięna
wyobrażeniesiebiejakouczciwegoczłowieka.Wtymdrugimprzypadkumożemy
byćświadomigłębokiejprzemianyimoralnejpoprawyskazanego.Nierzadko
poprawamoralnaskazanegowspółwystępujezjegoreligijnymnawróceniem.
WówczasskazanybilansujeswojedotychczasowedokonaniawświetleDekalogu
ipostanawiaprzestrzegaćjegoprzykazańwswoimdalszympostępowaniu.Jeżeli
wytrwawtympostępowaniuitrwalezinternalizujezasadyuczciwegożycia,to
uzyskawewnętrznąkontrolęnadsobąiswoimpostępowaniem.Będziewięcwstanie
udzielaćsobiewzmocnień:przeżywaćwyrzutysumieniaipoczuciewiny,gdy
przekroczyobowiązującąnormę,bądźodczuwaćsatysfakcjęzaswojepostępowanie
zgodnezuznawanyminormami.Tadrugaewentualnośćbędziestanowićistotny
elementwkształtowaniupoczuciawłasnejwartościocharakterzegodnościowym,
awięcjakościoworóżnegoodpoczuciawłasnejważności.
Poczuciewłasnejważnościjestbudowanenauznaniuzewnętrznym.Uzyskująje
zatemjednostkizorientowanena,,mieć’’(nakorzyści),któreosiągająjedynie
autonomięreaktywną.Natomiastpoczuciewłasnejgodnościznamionujeosoby
autonomicznerefleksyjnie,zorientowanena,,być’’,naurzeczywistnianiewswoim
życiuwartościtranscendentalnych.Tylkotakieosobyosiągająnajszerszyzakres
przystosowaniaosobistegoizarazemspołecznego.CzesławCzapów(1971)to
najpełniejszeprzystosowanieokreślałoptymalnąadaptacjąspołecznąbądźoptymal-
nąhomeostaząspołeczną,którapoleganaidealnymrównoważeniuwłasnych
aspiracjiidążeńzpotrzebamiiprawamiinnych.Jesttomożliwewówczas,gdy
osobistyrozwójjednostkipoleganarealizacjiwartościtranscendentalnych.Jeston
wtedynietylkotwórczy,aleitożsamyzrozwojemspołecznym,gdyżprowadzido
optymalnegouspołecznienia–najpełniejszejintegracjispołecznejjakoatrybutu
najszerszegozakresuprzystosowaniadorodzajuludzkiego.
Zarysowanezakresyprzystosowaniamogąbyćużytecznewwytyczaniureali-
stycznychcelów,zarównoresocjalizacjinieletnichjakiresocjalizacjipenitencjarnej.
Niemożnazatemzakładaćwnichwyprodukowaniazowsaryżu.
Celetepowinnybyćrealne,dostosowanezarównodooczekiwańspołecznychjak
idopotencjałuadaptacyjnegojednostekuczestniczącychwresocjalizacji,doich
