Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPotopie,konsekwentnie,ziejewyrwapoojcu;nieżyjeteżdzia-
dekBillewicz,patriarcharodu.Odpoczątkuniemożliwajestbez-
pośredniasukcesjawładzypoojcu,botakiniejestwpowieściopi-
sany.Brakojcanieoznaczajednak,żemiejsceponimmożnazająć
bezprzeszkód.Statykapowieściowegoświatajestwtymwzględzie
intrygująca.KmiciciOleńkasąosierocenipodwójnie-przezśmierć
rodzicówiucieczkękrólanaŚląsk.Tekstniepozostawiajednak
wątpliwości,żeten,ktochciałbyzająćmiejsceojca/króla,jestbez-
prawnymuzurpatorem.Takąrolępełniwpowieścinietylkokról
szwedzki,alejeszczewyraźniejksiążęJanuszRadziwiłł.
Narracjanawszystkichplanachpowieściowychtłumiprymat
silnegoUojca",dysponującegojednostkowąwładząabsolutną.Dzieje
siętakzarównowkameralnychwątkachrodzinnych,głównych
wątkachmiłosnych,jakiwobrębiefabułypolityczno-militarnej.
ZwodniczesąrozsianepocałejTrylogiimesjanistycznetęsknotydo
Uwojennegopana".Żadenzwybitnychwodzów,opisanychwcyklu
historycznym,niejestprezentowanyjakokandydatnadobrego
władcę.AniJeremi,aniCzarniecki,aniSobieski(mimopocieszają-
cegoepiloguPanaWołodyjowskiego)niezostająnamaszczeniprzez
pisarzanawymarzonegokróla.Sienkiewicznieufawładzy,która
nazywasiebieimieniemsurowego,leczsprawiedliwegoojca;nieufa
ichobietnicy,żepragnąonijedynieuporządkowaniachaotycznego
światazapomocąsiłświatłejtyranii.Napierwszyrzutokawyją-
tekstanowiąKrzyżacy.Danusianieposiadamatki,mazatopotęż-
negoojca,któryodpoczątkupełnifunkcjęprzeszkodyoddzielającej
Zbyszkaodukochanej.Jurandprzeobrażasięjednakwświętego
pozbawionegooczu,rękiijęzyka.Potrójnasymbolicznakastracja
nieodbieraJurandowimocy,alesublimujejąwtyranięprzebacze-
nia,któregoudzielaonZygfrydowi.Transformacjęojcowskiejmocy
potwierdzaksiądzKaleb:
3H.SienKieWiCZ:Krzyżacy.
T.1-2.Warszawa1990-T.2,
s.35.
4H.SienKieWiCZ:PanWoło-
dyjowski.Warszawa1964,
s.331.
15
-Ktosięświętemuśmiesprzeciwić?Nakolana3.
OtwartykonfliktmiędzysynemaojcemobserwujemywPanu
Wołodyjowskim,wbrewzapewnieniomnarratora,żeakcjarozgrywa
sięwczasachUwielkiejwładzyrodzicielskiej,którawprzyszłości
urosłaażdobezgranicznejprzewagi"4.Tymczasemtosyngórujetu
nadojcemabsolutnie:uciekłzdomu,jedenaścielatsłużyłwwoj-
sku,zgromadziłskromnymajątek,aterazchcesiężenićiprosiojca
obłogosławieństwo,aledajedozrozumienia,żejakgoniedosta-
nie,toteżsięożeni.Synowskapychazostajestraszliwieukarana.
LekceważonyojciecumierazarżniętyprzezAzję,którywchodzi
wrolęwzgardzonegoUsyna"mszczącegosięnaojcuzadawneupo-
korzenia.Synprawymścisięniebywałym,symetrycznymwobec
zbrodniAzji,okrucieństwem.Zemstanieustanawiajednaknowego
Sienkiewiczaświatbezojców
