Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5H.SienKieWiCZ:Potop.
T.1-2.Warszawa1964-T.2,
s.122.
6Ibidem,T.2,s.113.
7Ibidem,T.2,s.429.
8Ibidem,T.2,s.440.
9Ibidem,T.1,s.316.
16
porządku,atylkopotęgujechaoszbrodni.OstatecznieSienkiewicz
porzucaswegobohatera,rozpuszczającgobezśladuwpowieścio-
wymświecie.Zlekceważony,anastępniezbezczeszczonyojciec
pochłaniasyna.Negatywnywymiarotwartejrywalizacjizojcem
utwierdzawPotopieprzywołanietabupolskiejhistoriipolitycz-
nej:zakazumordukróla.Jesttonajstraszniejszeoskarżenie,jakie
ciążynaKmicicu;najbardziejprzewrotnarana,jakąmógłmuzadać
książęBogusław.WedługsłówRadziwiłła,Kmicicmiałzgodzićsię
UpojechaćnaŚląsk,porwaćJanaKazimierzaiżywegolubumarłego
Szwedomwydać"5.MordUkrólewskiegoojca"tonajwiększazbrod-
nia,jakiejmógłbydokonaćpolskiszlachcic.SamBogusławpotwier-
dzatrwałośćtegozakazu,narzekającprywatnie,żeniesposóbzna-
leźćwPolscekandydatanaskrytobójcękróla:
ŻebytotakwParyżu,albochoćbyiwNiemczech,wjeden
dzieńznalazłbymcistuochotników,alewtymkrajunawet
itegotowaruniedostanie6.
Bezwzględność,siła,autorytarnerządyniewTrylogiicechami
pożądanymdlakróla.Przeciwnie,atrybutywładzykrólewskiejzawie-
rają,zwłaszczawPotopie,elementybezradności,kobiecejlubdziecin-
nejsłabości,głębokiegouzależnieniaodszlacheckiejspołeczności
elekcyjnej;iwłaśnietasłabośćkrólazdajesiębudzićaprobatęautora,
cowyrażajądwiepostaciesłabychUojców":królJanKazimierziprzeor
Kordecki.Ichsyntezadajeobrazfantazjiopolskimkróluidealnym.
Obaj-JanKazimierziAugustynKordecki-dokonująsymbolicznej
adopcjiKmicica,anawyższymplaniecałejnawróconejszlachty:
Jędrek!Takiśmimiłyjakosynrodzony.[ś]Zserca
odpuszczamciwszystko,bośjużwinyzmazał!7.
TosięksiądzKordeckiucieszy!Ojciecsynaniemożetak
miłować,jakonjegomiłował!8.
KtowięczamiastUojca"jestźródłemautorytetuwpowieści?
SłynnaodpowiedźZagłobyjestczymświęcejniżkomicznąsofi-
styką,zapomocąktórejtenotumaniaRochaKowalskiego:
gdzieojcaniema,tamPismomówi:wujasłuchałbędziesz.Jest
tojakbyrodzicielskawładza,którejgrzech,Rochu,sięsprzeci-
wićśBonawetitozauważ,żektosięożeni,tensnadnieojcem
byćmoże;alewwujupłynietasamakrew,cowmatce9.
Ojcemmożebyćkażdy-sugerujeZagłoba-alewujreprezen-
tujekrewmatki,czylirealną,biologicznąłącznośćzprzodkami.To
RyszardKoziołek