Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzemysławTacik
uniwersytetjagielloński
Ojciecpośmierciojca-
(post)lacanowskiateizmwspojrzeniuzOdradka
Mojapróżność,mojaambicjacierpiaływprawdziezpowodu
Twego,powszechnienamznanegozwyczajupowitaniamych
książek:„Połóżtonanocnymstoliku”(naogół,gdypojawiała
sięksiążka,grałeśprzecieżwkarty),leczwgruncierzeczy
czułemsięjednakprzytymdobrze[ł],ponieważówutarty
zwrotbrzmiałdlamniemniejwięcejjak:„Terazjesteśwolny!”.
FranzKafka1
1F.KafKa:Listdoojca.W:
Idem:Czteryopowiadania.List
doojca.Przeł.J.KYdrYŃSKi,
J.ZióŁKOWSKi.Warszawa
2003,s.224.
2Zob.K.ReinHard:Wstronę
politycznejteologiibliźniego.
W:S.ŽižeK,E.L.Santner,
K.ReinHard:Bliźni.Przeł.
E.UliŃSKa.Warszawa2013,
s.56.
25
Figuraojca-wyróżnionego,bądźnie,wielkąliterą-towyjątkowo
nieustępliwyskładnikzachodniegosposobumyślenia;składnik
tymbardziejnieustępliwy,imbardziejusiłujesięgorugować.
JeślizgodzićsięztwierdzeniemLacana,żeżyjemywświecie
naznaczonympojawieniemsięmonoteizmu-któryustanowił
jednopierwotneznaczące,atymsamymwprowadziłpanujący
wBoskiejpostaciwyjątek2-wówczasstajesięjasne,żenawet
radykalnyateizmniemusiwcalezmieniaćtejustanowionejjuż
struktury.Razwykonanenacięciemonoteizmuzdajesiębowiem
odtwarzaćwswychnajśmielszychzaprzeczeniach.Czywięc
zpozorunajbardziejwyrazistynakazateizmu-nakazcałkowitego
zniesieniaOjca-możegorzeczywiścieusunąć?
CzerpiącyzLacanowskiegodorobkupomysłnaradykalnyate-
izm-pomysłrozwijanymiędzyinnymiprzezSlavojaŽižka-wydaje
sięskładaćtakąobietnicę.Wieluwięckusiperspektywapsychoana-
litycznegoateistycznegozakonu,wktórymzdobywasięnajwiększe
zmożliwychwyzwolenie:osobisteuwolnienieodciężaruojcow-
skiejpostaci.Obietnicataskażonajestjednakpodstawowąwątpli-
wością:czywnakazietegoateizmu-jestonbowiemniepoglądem,
alezobowiązaniem-nieprzechowałasiępozycjaOjca?Topytanie
torujedrogędlaprzemyślenianowoczesnegoateizmu,którąpopro
-
wadząnasFreud,LacaniKafa.
I
Literaturapsychoanalityczna-iwrównymstopniuliteraturaolite-
raturzepsychoanalitycznej-zatarłyniemaldoszczętniekategorię
ojca.Nanieszczęściejesttojednozbardziejcentralnych,azara-
zemchwytliwychpojęćfreudyzmu,niewspominającjużolacani-
zmie.Zostałoonoużytewtakwielukontekstach,żejegoarcheo-
logianiemajużwielesensu.Gdywięcniniejszytekstsięgapo
Freuda,tozcałąpewnościąniepoto,byodkopaćwłaściwerozu-
mienieVäterlichkeit.Onimpouczyłabywkońculepiejjedna,zato
osobistagroźbakastracji.Dlategocelemtejwycieczkibędzienie
tylkospłacenietrybutu,którywinniśmyOjcupsychoanalitycz-
Ojciecpośmierciojca…
