Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6S.Freud:Człowiek
imieniemMojżeszareligia
monoteistyczna.Przeł.
R.ReSZKe.W:S.Freud:
Pismaspołeczne…,s.451.
7Ibidem.
8Ibidem,s.493.
27
Trzebabyłoparujeszczelatipokonaniadalszychoporów,by
Freudwpisałwtękoncepcjędziejejudaizmu.Abyuzasadnićten
ruch,utożsamiłzasadyrządzącerozwojemjednostkizzasadami
powstawaniaUrodzajuludzkiego"6.Takwięcnerwicacałegoludu
możesięwykształcićwtakichsamychetapachjakneurozapoje-
dynczejosoby,toznaczyprzezsekwencję:
wczesnatrauma-odparcie-utajenie-erupcjaschorzenia
nerwicowego-częściowypowróttego,cozostałowyparte7.
Podobniejaktobyłowśródludówtotemicznych,Bóg,OjciecIzra-
ela,powstajezzabitegoiwypartegoojcahordy.Wodróżnieniuod
tychludów,naródżydowskipozostajejednakwbezprecedensowy
sposóbwiernyOjcu,wktórymzaczynająsiękrystalizowaćetyczne
nakazyizakazy,wytworzonezpoczuciawinynadrodzesublima-
cji.WrezultaciepowstajeniezwyklepotężnyBóg,którydawno
zostawiłwtylebóstwatotemiczne.Podczasgdyoneżądałyzale-
dwierytuałówszacunkuiprzestrzeganiazakazukazirodztwa,Bóg
IzraelażądaprzestrzeganiazłożonegoiwysublimowanegoPrawa.
Wtajemniczysposóbstajesięośrodkiemżyciapopędowegodla
swegoludu,przedmiotemUpodziwuilęku".ImięBogaobłożono
takmocnymtabu,żewolnojebyłowymawiaćjedynierazdoroku
wJomKippur,późniejzaśwogólepochłonęłajeniepamięćiostało
sięonowyłączniewPiśmie.BógIzraelastałsięwedleFreudatakże
surowymsędzią,zaspokajającympotrzebękaraniawynikłązwiny;
natomiast
potrzebazaspokojeniategopoczuciawiny-nienasyconego,
którepochodziłozeźródłaowieległębszego-kazałanarodowi
żydowskiemuzaostrzyćprzepisyreligijne,podnieśćich
restryktywnośćimałostkowość.Wnowymoszołomieniu
wywołanymascetyzmemmoralnymŻydzinarzucalisobie
coraznowszewyrzeczeniasiępopędówidziękitemuwzbili
się-przynajmniejwdoktrynieiprzepisach-nawyżyny
etyczne,niedostępneinnymdawnymludom8.
Freud,późnysynjudaizmu,ateistaprzywiązanydodziedzictwa
religiiswegodzieciństwa,spoglądawstecznadrogężydowskiego
Bogaipozostawianasznarzucającymsięwnioskiem:niezależnie
odtego,jakpowstałBógIzraela,niezależnieodtego,kimbyłna
poszczególnychetapachrozwojujudaizmu,nigdynieprzestawał
ewoluować.Więcej:byłmożebardziejsamymruchem,trans-
formującymsięcentrumekonomiipopędowejniżkolejnymi
swymipostaciami.Tennajpotężniejszyzojcówstajesięwtenspo-
sóbrealnąhistorycznąsiłą,potężnąnieprzezswojekażdorazowe
Ojciecpośmierciojca…
