Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BrigitaSpeičytė
16
litewską.MusielidobrzeznaćhistorięzmagańStrazdasazwileńską
cenzurą–towłaśniezeStanevičiusemijegowspółpracownikamiwią-
zaćnależyinicjatywępowołaniawobrębiewileńskiegokomitetucen-
zurycenzoraznającegojęzyklitewski.W1828rokuzostałnimpocho-
dzącyzeŻmudziwychowanekuniwersytetuJuozapasVolodzka(Józef
Wołodźko,1763-1829)
22
,wcześniejnauczycielfizykiimatematyki.
ToonzezwoliłStanevičiusowinaprzedrukwydanejpierwotniew1737
rokułacińskiejgramatykijęzykalitewskiegozatytułowanejTrumpaspa-
mokymaskalboslietuviśkos,arbažemaitiśkosoraznadrukzbiorkubajek
Šeśiospasakos(obiepozycjeukazałysięwWilniewroku1829;wdru-
giejznichpierwszyrazwhistoriinotęcenzorskązamieszczonopo
litewsku).
NatleówczesnegopiśmiennictwalitewskiegoStanevičiuswyróż-
niasięwyraźną,wręczprogramowądążnościądoogłaszaniatekstów
drukiem.Znaczącaztejperspektywyjestprzedmowadowspomnia-
negojużzbiorubajekStanevičiusaiDonelaitisazatytułowanegoŠeśios
pasakos.Teksttenkrytycznieodnosisiędolitewskichpisarzy,wśród
nichtakżePożkiiValiūnasa,którzyznanisąjedynieDzpogłosek”,zaś
ichdziełapozostająszerzejniedostępne(Dpismnigdzieniemogli-
śmyznaleźć”).Wedługautoraprzedmowytacypisarze,jakprzysta-
łonazacnychludzi,niepragnąDsprawiedliwejchwałynipróżnejsła-
wytegoświata”,zdrugiejjednakstrony,nierozpowszechniającswych
tekstów,Dukrywającsweprace,wielkączyniąszkodęnaukomziemi
żmudzkiej”
23
.Wprzedmowiedoprzedrukugramatykijęzykalitew-
skiegoStanevičiussubtelniestawiasiebiesamegozaprzykładpilnej
troskiolitewskiewydawnictwa:Dzwiarą,żepismotojednymprzy-
niesieradość,drugimwskażedrogędopoznaniamowy,innymdoda
chęciiochoty,bywedleniegosiępoprawiaćiutwierdzać,nieocią-
galiśmysięwtrudzieistaraniach,abynanowoukazaćje
światu”
24
.Stanevičiusbyłnajczęściejpublikującymliteratemlitewskim
tamtegoczasu,nawetjeśliczęśćjegospuścizny–którątworzyłyzarów-
noutworyoryginalne,tłumaczenia,jakiedycjezabytkówpiśmiennic-
twa–toksiążeczkioniewielkiejobjętości.
Niewątpliwiewrazzewzmacnianiemsiękulturowychitwór-
czychzwiązkówmiędzylitewskimiliteratami,azwłaszczawzwiązku
22
JurgisLebedys,SimonasStanevičius,Vilnius1955,s.156-157.
23
SimonasStanevičius,Raśtai,dz.cyt.,s.42-43.
24
Tamże,s.442,507(podkreśleniamoje–B.S.).
